چکیده:
مطالعه و واكاوي پديده خشكسالي با اهداف مختلفي از جمله برنامهريزي، مديريت منابع آب و مقابله با مشكلات ناشي از كمبود آب مورد توجه جامعه علمي و اجرايي هر منطقهاي است. اين پژوهش با هدف بررسي ارتباط بين خشكسالي و شاخص تفاضل نرمال شده پوشش گياهي(NDVI) بر روي منطقه قروه و دهگلان كردستان صورت گرفته است. درپژوهش حاضربراي شناسايي سالهاي با خشكسالي هواشناسي از شاخص Z در دوره آماري 20 ساله (1368 تا 1387) استفاده شد بنابراين نتايج محاسبه دادههاي آماري ايستگاه سينوپتيك قروه سال 2008 با مجموع بارش سالانه 155 ميلي متر و شاخص Z برابر با 2.31- ، سال 2000 با مجموع بارش سالانه 253.1 ميلي متر و شاخص Z برابر با 1.05- و سال 2001 با بارش 8/239 ميلي متر و شاخص Z برابر با 1.22- سالهاي شاخص خشكسالي هواشناسي تعيين شدند. براي بررسي خشكسالي اكولوژيكي از تصاوير ماهوارهاي سنجنده MODIS استفاده شد. براي محاسبه شدت خشكسالي اكولوژي با استفاده از تصاوير ماهواره اي و بررسي مقايسه اي بين 5 سال از روش نمونه گيري تصادفي استفاده شد و در ارتباط با هر تصوير نمونه هاي 500 تايي به صورت تصادفي انتخاب گرديد با بهره گيري از نمونه هاي تصادفي مقادير NDVI هر سال در ستوني از جدول اخذ و محاسبات و مقايسه هاي آماري بين آن ها انجام شد و نتيجه حاصل از آن مشخص نمودن سال خشكسالي اكولوژي از تصاوير ماهواره اي بود. براي نشان دادن شدت خشكسال اكولوژي در تصاوير اخذ شده طبقه بندي نظارت نشده اعمال و محدوده مورد مطالعه به 5 كلاسه طبق بندي شد. پردازش تصاوير ماهوارهاي و نتايج شاخص تفاضل نرمال شده پوشش گياهي (NDVI) نشان دهنده مقادير پايين ميانگين شاخص در سالهاي 2000، 2001 و 2008 بود كه بعنوان سالهاي نمونه خشكسالي اكولوژيكي تعيين شدند. سال 2001 كمترين مقدار NDVI را داشت و غير از مناطق مركزي كه زير كشت آبي بوده است بقيه مناطق تقريبا پوشش گياهي خود را از دست داده اند.
خلاصه ماشینی:
"نتایج نشان داد که این شاخص نسبت به شاخص PDI، از درصد همبستگی بیشتری (٠٨١=R٢) با شاخص خشکسالی محاسبه شده از طریق داده های زمینی برخوردار است شمسی پور در سال ١٣٨٦ در پژوهشی به بررسی خشکسالی کاشان با استفاده از تصاویر ماهواره ای NOAA پرداخت و از شاخص های گیاهی و حرارتی از جمله NDVI در طول دوره آماری ٣٦ سال (١٩٦٧تا ٢٠٠٤) استفاده نموده که در آن ١٢ سال با شرایط خشکسالی متوسط و شدید بدست آمد.
در این سال ناهنجاری بارش فصلی رخ داده است بطوری که با پاییز و زمستان خشک و بهار مرطوب معرفی می شود پس در کل میزان بارش سالانه گویای رخداد خشکسالی شدید است اما بارش قابل توجه بهاری شرایط پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه را مطلوب نشان می دهد، سال های ٢٠٠٦ با بارش برابر با ٣٤٥,٧ میلیمتر و عدد بدست آمده از شاخص Z برابر با ٠,١٥ و سال ٢٠٠٧ با بارش برابر با ٤٩٤,٢ میلیمتر و عدد بدست آمده از شاخص Z برابر با ٢,٠٧ ترسالی محسوب میشوند.
نکته ای که در تمام تصاویر مشهود است قسمت های که کوهستانی بوده و زیر کشت نرفته اند و یا زیر کشت دیم رفته اند و تنها با آب باران تغذیه می شوند بیشتر تحت تأثیر خشکسالی قرار گرفته و تقریبا از بین رفته اند این تحقیق با مطالعه باعقیده و همکاران مبنی بر این که شاخص پوشش گیاهی NDVI جایگزین مناسبی برای شاخص های اقلیمی در ارزیابی و پایش خشکسالی ها می باشد و این شاخص در مناطق با داده های هواشناسی پراکنده ارزش مند است همخوانی دارد."