چکیده:
کتاب درسی از جمله عناصر مهم در آموزش و برنامه درسی است که باید از نظر محتوایی دارای اعتبار باشد. پژوهش حاضر درصدد بررسی سطوح خوانایی کتاب مهارت های اجتماعی- اقتصادی دانش آموزان کم توان ذهنی است. در پژوهش حاضر تلفیقی از روش توصیفی از نوع پیمایشی و روش تحلیل محتوا به کار گرفته شده است. جامعه آماری، محتوای کتاب مهارت های اجتماعی- اقتصادی، دانش آموزان کم توان ذهنی و دبیران این درس بودند. نمونه-گیری از متن به شیوه نمونه گیری هدفمند و نمونه گیری تصاویر از طریق نمونه گیری تصادفی سیستماتیک بود و کلیه پرسشها، دانش آموزان و دبیران به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها شامل آزمون کلوز، پرسشنامه نظرسنجی دبیران و فهرست بررسی تصاویر و پرسش ها بودند. ابزارهای پژوهش دارای روایی و پایایی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های خوانایی، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی استفاده شد. یافته ها نشان داد که میزان خوانایی متن در سطح آموزشی است. ضریب خوانایی تصاویر 53/0 بود که دارای اعتبار بوده و مطلوب است. پرسش ها نیز از نظر موقعیت سوالات مطلوب بودند، زیرا ترتیب آخر، وسط و اول پاراگرف رعایت شده که سبب یادگیری موثر می شود. از نظر تداوم سوالات، میانگین فاصله سوالات، 86/4 جمله بود که این فاصله کمتر از حد مطلوب بود. یافته های نظرسنجی دبیران نشان داد که هرسه مورد اسناد (متن، تصاویر و پرسشها) در سطح آموزشی قرار دارند، و از نظر آماری تفاوت بین نظرات دبیران در خصوص سطوح خوانایی معنی دار بود (01/0=P). همچنین آزمون تعقیبی نشان داد که هرسه در سطح آموزشی قرار دارند. در کل خوانایی متن و تصاویر مطلوب، اما پرسش ها نیاز به اصلاح دارند.
خلاصه ماشینی:
"فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی سال پنجم ، شماره ی چهارم ، پاییز١٣٨٩ تحلیل محتوای کتاب مهارت های اجتماعی-اقتصادی سال اول پیش حرفه ای دانش - آموزان کم توان ذهنی از منظر خوانایی با استفاده از تکنیک های خوانایی (روش کلوز، روش بررسی تصاویر،وروش بررسی پرسش ها) و نظرات دبیران این درس دکتر سید احمد هاشمی * ابوذر همتی ** محمود رضا کاظمی *** کتاب درسی از جمله عناصر مهم در آموزش و برنامه درسی است که باید از نظر محتوایی دارای اعتبار باشد.
اما با نتایج شیران (١٣٧٦) که روش کلوز را روی کتاب فارسی سوم دبیرستان نظام جدید اجراکرده بود و همچنین نتیجه اجرای این روش توسط موسی وکافی (١٩٧٦)در درس تهویه هوا و استامپ به نقل از بورموث (١٩٦٧) در دروس علوم وعلوم اجتماعی و هنرهای صنعتی که همگی خوانایی دروس فوق را در سطح دشوار گزارش نموده بودند، همخوانی ندارد و این امر میتواند به علت تفاوت در نوع دروس ،دوره و 1- Musa & Caffey پایه تحصیلی باشد، در کنار این موارد از دیگر موارد عدم همخوانی تفاوتی است که بین دانش آموزان عادی و دانش آموزان کم توان ذهنی و محتوای در نظر گرفته شده برای آنها وجود دارد (نقل از بورموث ، ١٩٦٧).
سوال چهارم :از دیدگاه دبیران ، متن کتاب مهارت های اجتماعی-اقتصادی سال اول پیش حرفه ای دانش آموزان کم توان ذهنی در چه سطحی از خوانایی است ؟برای پاسخ به این سوال ، وتعیین اینکه آیا نظرات دبیران در مورد یکی از سطوح خوانایی (آموزشی،خودآموز ودشوار) از نظر آماری معنادار است یا خیر، ابتدا از آزمون تحلیل واریانس یک راهه یا Fاستفاده گردید و در ادامه برای اینکه مشخص نماییم که دبیران به کدامیک از سطوح فوق اهمیت بیشتری میدهنداز آزمون تعقیبی نیومن کلز استفاده شد."