چکیده:
مغول ها در دوره حکمرانی خویش در ایران در زمینه های مختلفی از جمله پوشش و سبک لباس، بر جامعه ایران تاثیر گذاشتند. هیات حاکمه و کاربدستان ایشان هنگام ورود به ایران از سبک پوشش متفاوتی برخوردار بودند. از سوی دیگر پیشینه انواع پوشش در ایران به دوران باستان باز می گردد و هم از تحولات روزگار پس از اسلام تاثیراتی پذیرفته بود، بنابراین در هنگام مواجه ایشان با یکدیگر این تفاوت ها زمینه پژوهشی مهمی برای تاریخ اجتماعی ایران محسوب می شود. تحقیق حاضر درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که مغول ها در دوره حکمرانی خویش چه تاثیراتی بر پوشاک در ایران گذاشتند؟ به نظر می رسد که این تاثیرات گرچه ابتدا در سطح عوامل حکومتی بود، اما به تدریج در بخش های مختلف جامعه نیز خود را نشان داد. در
این مقاله ضمن مطالعه متون دوره مغول و بررسی برخی تحقیقات انجام گرفته در این زمینه تلاش می شود تا به شیوه تحلیلی- توصیفی به این تاثیرات پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
تحقيق حاضر درصدد پاسخ گويي به اين پرسش است که مغول ها در دوره حکمراني خويش چه تاثيراتي بر پوشاک در ايران گذاشتند؟ به نظر مي رسد که اين تاثيرات گرچه ابتدا در سطح عوامل حکومتي بود، اما به تدريج در بخش هاي مختلف جامعه نيز خود را نشان داد.
در اين پژوهش سعي گرديده است با بررسي منابع و متون روزگار مغول در بازه زماني اوايل قرن هفتم هجري قمري تا حدود نيمه سده هشتم و بازخواني آنها و نيز بررسي تعدادي از نگاره هاي مربوط به آن دوره ، رويارويي اين دوفرهنگ متفاوت در عرصه ي پوشاک مورد نقد و کنکاش قرار گيرد.
اما به تدريج اين دسته منزوي گرديده و بخش اعظم هنرمندان به پيروي از مکتب نوپاي مغولي و نيز چيني پرداختند(پوپ و اکرمن ،١٣٨٧: ٥،/٢٠٩٨)، پس خالي از ايراد نيست که نگاره هاي دوره ايلخاني را آيينه ي تمام نماي پوشش ايراني در نظر گرفت .
البته لازم به ذکر است که نويسندگان منابع اين دوره فارسي نويس بوده اند و معمولا درصدد معادل سازي واژگان ترکي و مغولي با واژه هاي معمول در ايران پيش از مغول بودند که همين امر خود ممکن است سبب عدم دسترسي امروزه به شماري از واژه هاي مغولي مربوط به پوشاک و در نتيجه نقص اطلاعات مربوط به البسه ي مغولي رايج در اوايل حمله ي مغولان به ايران باشد.
همان طور که پيشتر اشاره گرديد در بيشتر نگاره هاي آن دوره پوشش زنان به سبک چيني به تصوير کشيده شده است (فضل وزيري،١٣٩٢: ٨١).