چکیده:
امروزه، پایداری اقتصادی عاملی حیاتی در ماندگاری جمعیت روستایی و عشایری شناخته میشود. پژوهش حاضر در سال 1393 انجام شده
و به تدوین و اعتبارسنجی شاخصهای ارزیابی پایداری اقتصادی در سامانهای عرفی
مراتع ییلاقی سهند پرداخته است. ابتدا 59 شاخص ارزیابی پایداری اقتصادی تدوین و
از طریق پرسشنامه در معرض قضاوت متخصصان دانشگاهی، کارشناسان امور اجرایی و نخبگان
محلی قرار گرفت. برای اعتبارسنجی و دستیابی به اجماع نظر، علاوه بر آمارههای توصیفی،
از آزمون کروسکال والیس استفاده شد و در نهایت، شاخصهایی با مد، میانه و میانگین
امتیاز بیشتر از سه، انحراف معیار کمتر از یک و ضریب تغییرات کمتر از 3/ 0، بهشرط
اجماع نظر متخصصان، کارشناسان و نخبگان محلی، انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، تعداد سی
شاخص مورد تایید کارشناسان امور اجرایی، متخصصان و نخبگان محلی در قالب هشت مولفه معرفی
شده است، که برنامهریزان و مدیران منابع طبیعی بهویژه مراتع میتوانند از آنها
در ارزیابی و سنجش پایداری اقتصادی سامانههای
عرفی مراتع ییلاقی بهره گیرند.
Nowadays، the economic sustainability is recognized as the vital element in retention of rural and nomadic populations. It is necessary to apply targeted instruments and indices for assessing economic sustainability. This study، carried out in 2014، aimed at preparing and validating the evaluation indices of economic sustainability in rangeland units of Sahand mountainous area. Firstly، 59 economic sustainability assessment indices were formulated and judged through questionnaire forms by academic specialist، administrative experts and local elites. To validate and take a consensus as well as descriptive data، Kruskal-Wallis one-way analysis of variance was used and then، those indices with mode، median and mean greater than 3، SD less than 1 and CV less than 0.3 were selected، providing consensus of experts، specialist and local elites. In this research، the 30 indices uphold by the experts، specialists and endemic elites were introduced in framework of 8 components which mangers and programmers of natural resources especially rangeland ones could use in evaluation and assessment of economic sustainability of rangeland units.
خلاصه ماشینی:
"جدول ١- مأخذشناسی مؤلفه های ارزیابی پایداری اقتصادی مؤلفه مأخذ مؤلفه فعالیت و اشتغال عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ ٢٠٠٩ ,Golusin؛ ٢٠٠٧ ,United Nations بهره برداری سلطانی و همکاران ، ۱۳۸۸؛ میلادفر و همکاران ، ۱۳۸۹؛ مظهری و همکاران ، ۱۳۸۹ بهره وری عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ میلادفر و همکاران ، ۱۳۸۹؛ ٢٠٠٩ ,Golusin رفاه اقتصادی عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ قدیری معصوم و همکاران ، ۱۳۸۹؛ ٢٠٠٩ ,Golusin کارآیی عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ شایان و همکاران ، ۱۳۹۰؛ ٢٠٠٢ ,SFSO عدالت اقتصادی عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ قدیری معصوم و همکاران ، ۱۳۸۹؛ ٢٠٠٢ ,Bryden ثبات اقتصادی عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ قدیری معصوم و همکاران ، ۱۳۸۹؛ یاری حصار و همکاران ، ۱۳۹۲ خدمات دولتی عنابستانی و همکاران ، ۱۳۹۲؛ شایان و همکاران ، ۱۳۹۰ مأخذ: یافته های تحقیق معیارهای طراحی و پالایش شاخص ها پس از مطالعه مکتوبات موجود در این زمینه و مشاوره با متخصصان و خبرگان ، معیارهای امتیازدهی شاخص ها به شرح زیر انتخاب شدند: «تناسب منطقه ای / بومی بودن »، بیانگر میزان تناسب و بومی بودن شاخص نسبت بـه منطقـة مورد مطالعه ؛ «دسترسی به اطلاعات / انجام پذیری »، بیانگر میزان امکـان پـذیری تهیـة داده هـای مربوط به شاخص ؛ «شفافیت و معتبر بودن »، بیانگر درک راحت و نیز اعتبار شاخص ؛ «قابلیـت مقایسه در طول زمان و مکان »، بیـانگر میـزان امکـان پـذیری کـاربرد شـاخص در زمـان هـا و مکان های مختلف ؛ و «به صرفه بودن اندازه گیری »، بیـانگر آنکـه انـدازه گیـری شـاخص از نظـر زمانی و هزینه تا چه حد در قالب پژوهش حاضر می گنجد."