چکیده:
سیب زمینی محصولی است که افت و خیز زیادی در قیمت و تولید آن مشاهده می شود. بعد از گندم و برنج، سیب زمینی از جمله مواد اصلی و پر ارزش غذایی است که در کشورهای جهان سوم خوراک اصلی مردم را تشکیل می دهد و می تواند جایگزین بعضی از محصولات غذایی شود. با توجه به نقش این محصول در فرایند توسعه اقتصادی، بهبود تغذیه جمعیت، کسب درآمد بیشتر برای تولیدکنندگان، رشد سرمایه ملی و اشتغال در تولید، صنایع و فرآورده های وابسته و از طرفی با ملاحظه رشد روزافزون جمعیت و لزوم توجه هر چه بیشتر به استفاده بهینه از محصولات و نهاده های تولیدی، بررسی نهاده های مورد تقاضا در کشت سیب زمینی و تابع عرصه آن، ضروری است. هدف از انجام این مطالعه برآورد هم زمان توابع سود، عرضه محصول و تقاضای نهاده ها و تخمین کشش تقاضای نهاده های تولید و عرضه سیب زمینی برای سال زراعی 1381-82 است. در این بررسی برای برآورد توابع عرضه محصول و تقاضای نهاده های سیب زمینی در استان خراسان از تابع هزینه ترانسلوگ نرمال، و برای برآورد هم زمان این سیستم معادلات از روش معادلات به ظاهر نامرتبط استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که کشش های قیمتی خودی تقاضای نهاده ها علامت منفی دارند و کود شیمیایی و بذر اصلاح شده با کشش می باشند. کشش های متقاطع تقاضا نشان دهنده رابطه مکملی بین کود شیمیایی و ماشین آلات، کود شیمیایی و نیروی کار و رابطه جانشینی میان نیروی کار و بذر اصلاح شده هستند. کشش های تقاضای نهاده ها نسبت به قیمت محصول، مثبت و کشش های عرضه محصول نسبت به قیمت نهاده ها منفی و جز در مورد بذر اصلاح شده، بزرگ تر از یک است که بیانگر حساسیت شدید سیب زمینی کاران نسبت به تغییرات قیمت می باشند.
Potato is one of products with too much fluctuations in price and production. As the most significant food of a high value after wheat and rice، it accounts for a main foodstuff of the people in third world countries and may quite well be an alternative for certain food products. Given the contribution of such a product in the economic development process، improved pupulation nutrition، high incomes for producers، increased capital investment، and employment in production، industry and associated products as well as considering a growing increase in world population and a further more need for optimal use of products and productive inputs، it seems quite necessary to review demanded inputs in cropping potatoes and the concerned supply function. This study aims to estimate simultaneously the functions of profit، product supply and input demand as well as demand elasticity of production and supply inputs for potatoes in the cropping year of 2002-3. The study has drawn upon a normative translog cost function for the estimation of supply and demand functions for the potato inputs in the province of Khorasan; and in order to give a simultaneous estimation of this system of equations، it has made use of a seemingly unrelated regression model. The results indicate that the price elasticity of input demand give a negative sign، and chemical fertilizers and improved seeds show elasticity. Cross demand elasticities show a complementary relation between fertilizers and machinery، and fertilizers and labor force as well as a substitution relation between labor force and improved seeds. Moreover، the input demand elasticities to the yield prices are positive، and yield supply elasticities to the input prices are negative and greater than one، with the exception of the improved seeds، indicating a high sensitivity of potato cultivators to the price fluctuations.
خلاصه ماشینی:
"سلیمانی پور و نجفی (٤) در بررسی تأثیر نرخ کارمزد، قیمت محصول و نهاده بر تقاضای اعتبارات کشاورزی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و اطلاعات مقطع سال ۷۱-۱۳۷۰، یک تابع تولید کاب داگلاس با بازده نزولی نسبت به نهاده های متغیر را به کار برده اند و با به دست آوردن تابع سود و بهره گیری از قضیة شفرد و روش حداقل مربعات مقید به این نتیجه رسیدند که ارتباط بین سطح زیر کشت ، نیروی کارخانوادگی ، هزینه های متغیر و ساعات استفاده از ماشین در سطح یک درصد معنی دار هستند.
هژبرکیانی و حاجی احمد(٨) در برآورد توابع تقاضای نهاده های تولید و عرضة گندم آبی و دیم در کشاورزی ایران با بهره گیری از داده های سری زمانی سال های ۷۸-۱۳۵۰ به برآورد هم زمان توابع سود، عرضة محصول و تقاضای نهاده های گندم آبی و دیم با استفاده از تابع هزینة ترانسلوگ نرمال (٩) و روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط تکراری به این نتیجه رسیده اند که کشش های خودی تقاضای نهاده ها همگی گویای رابطة معکوس منفی بین قیمت و مقدار نهاده های تولیدند و ماشین آلات در کشت گندم آبی و بذر اصلاح شده در کشت گندم دیم باکشش ترند و کشش قیمتی عرضة بزرگ تر از یک ، حساسیت شدید گندم کاران را نسبت به تغییرات قیمت نشان می دهد."