چکیده:
نظم حاکم بر منظومهها و اجرام آسمانی، معلول نیروهایی است که خداوند در طبیعت قرار داده است. دانشمندان با مشاهده آثار این نیروها به دنبال کشف و تعریف این آنها بوده و کوشیدهاند تا چرایی تشکیل منظومههای شمسی و کهکشانی و چیستی منشا حرکت منظم اجرام آسمانی را بیابند. در حالی که قرآن کریم برافراشتن آسمانها را بدون ستونی قابل رویت میداند و آن را نشانهای از علم و قدرت خداوند معرفی میکند. تعابیر قرآنی در این موضوع، دو برداشت را به همراه داشته است. برخی معتقدند قرآن، آسمان را آن گونه که دیده میشود، بدون هیچ گونه ستون معرفی میکند، در حالی که دسته دیگر باورمندند قرآن از ستونهای نامرئی سخن میگوید که برافراشته بودن آسمان و اجرام آسمانی مدیون آن است. از طرفی، قرآن زمین را نیز دارای نیروی جذبکنندگی میداند که اشیای بیجان و جاندار را بر روی خود نگه میدارد. گروهی از دانشمندان و مفسران مصداق این نیروی جذب و ستونهای نامرئی را نیروهای بنیادینی میدانند که به اعتقاد فیزیکدانان، حفظ نظم اجزای عالم مادی، به ویژه اجرام آسمانی را به عهده دارند.
خلاصه ماشینی:
آیات ٢٥ سوره روم و ٤١ سوره فاطر و ٥٦ سوره حج نیـز از آیـاتی هسـتند کـه پاداشـتن آسمان ها به اذن و أمر خداوند و نیز جلوگیری از زوال آنها را بیان می کنند که به نظر برخی از نویسندگان (مراغی، تفسیر المراغی، بی تا:١٣٧/١٧؛ مظهری، التفسـیر المظهـری، ٦:١٤١٢/ ٣٤٥) می تواند اشاره به وجود عواملی همچون جاذبه باشد.
از آنجایی که در این آیه «کفات » به صورت مصدر، ولی در معنای اسـم فاعـل اسـتعمال شده و هرگاه مصدر به صورت اسم فاعل به کار برده شود، مبالغه را مـیرسـاند، شـدت ایـن سرعت به خوبی نشان داده شده است (سادات ، زنـده جاویـد واعجـاز جاویـدان ، ٢٥:١٣٧٥؛ صادقی، ستارگان از دیدگاه قرآن ، ١٤٤:١٣٨٠) و مراد از «أحیاء» موجودات دارای احسـاس و مراد از «أموات » را موجودات بدون حس مثل جو و اکسیژن اسـت کـه بـه همـراه زمـین در ١٢٥ حرکتند (صادقی، ستارگان از دیدگاه قرآن ، ١٤٤:١٣٨٠) و این همراهی به دلیل وجود نیـروی جاذبه در زمین است (صادقی ، الفرقان فی تفسیر القرآن بـالقرآن والسـنة ، ١٤٠٨: ٣٤٢/٢٩ ؛ یوسف الحاج احمد،موسوعة الاعجاز العلمی فی القرآن والسنة المطهرة ، ١٤٢٣: ٢١٠؛ محمـد سامی ،الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم ، بی تا:٥١؛ هیتو،المعجزة القرآنیة ، ١٤٠٩: ٢١٢).
ادعاهای اعجاز نویسندگان تفسیر نمونه با ترجیح دادن ترکیب اول در آیه که وجود ستون های نـامرئی را بیان میکند، آن را اشاره به توازن نیروی جاذبه و دافعه می دانند و این نکته علمـی قرآنـی را معجزه ای علمی به شمار می آورند (مکارم شیرازی ، پیام قرآن ، ١٤٦/٨:١٣٧٦؛ همـو، تفسـیر نمونه ، ٢٩/١٧:١٣٧١).