چکیده:
سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران، رضایت از نقشهای خود و نحوه عملکرد در نقشهاست که تحت تاثیر عوامل متعدد ازجمله خانواده قرار دارد. مادر، نخستین فردی است که روابط اجتماعی را با فرزند خود برقرار میکند. وجود مشکلات رفتاری چون پرخاشگری در مادر میتواند زمینه ساز ناسازگاری در فرزند شود. لذا هدف از انجام دادن این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناختی ـ رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان است. به همین منظور از میان دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان منطقه 12 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1392، 50 نفر با روش نمونه گیری گزینش هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایشی و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. دانش آموزان و مادرانشان به ترتیب پرسشنامه های سازگاری اجتماعی و پرخاشگری را در دو مرحله پیش و پس آزمون تکمیل کردند. مادران طی ده جلسه (دو روز در هفته و هر جلسه به مدت 3 ساعت) تحت برنامه آموزشی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری قرار گرفتند. داده های حاصل با روش تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج معناداری در هر دو مقیاس را نشان داد. در مجموع می توان گفت که آموزش شناختی ـ رفتاری مادران پرخاشگر منجر به کاهش پرخاشگری مادران و افزایش سازگاری اجتماعی فرزندان میشود.
خلاصه ماشینی:
"لذا هدف از انجام دادن این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناختی ـ رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان است .
سایر پژوهشگران نیز نشان دادند که آموزش مهارتهای شناختی رفتاری موجب کاهش پرخاشگری و خشم مادران و بهبود عزت نفس دختران میشود (اختیاری، ١٣٨٥).
بنابراین میتوان از آموزش شناختی ـ رفتاری برای کاهش پرخاشگری مادران و افزایش سازگاری اجتماعی فرزندان آنان استفاده کرد.
روش اجرا مداخله این پژوهش مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری به منظور کاهش پرخاشگری مادران و ارتقای سازگاری اجتماعی فرزندان بوده است .
Levene's test داده های حاصل از پرسشنامه پرخاشگری و مقیاس سازگاری اجتماعی در دو گروه آزمایش و کنترل بر اساس هدف پژوهش مورد تحلیل قرار گرفتند.
به عبارت دیگر، آموزش شناختی- رفتاری به مادران در افزایش سازگاری اجتماعی دانش آموزان مؤثر بوده است .
بحث و نتیجه گیری هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش شناختی ـ رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندان آنان بود.
پاولویچ و همکاران (٢٠١٣) دریافتند که آموزش کنترل خشم ، سبب کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان میشود و اختیاری نیز در پژوهشی که در سال ١٣٨٥ انجام داد با آموزش مهارتهای شناختی ـ رفتاری مشکلات رفتاری پرخاشگری و خشم را در مادران بهبود بخشید.
درمجموع با توجه به پیشینه قوی و تحلیل دقیق میتوان نتیجه گرفت که آموزش شناختی ـ رفتاری مادران پرخاشگر منجر به کاهش پرخاشگری مادران و افزایش سازگاری اجتماعی فرزندان می شود، بنابراین به مدارس پیشنهاد میشود به آموزش خانواده به ویژه آموزش مادران با نگاهی ویژه توجه شود و برنامه آموزش خانواده در اولویتهای کاری مدارس قرار گیرد."