چکیده:
برنامه درسی مطالعات اجتماعی سال ششم ابتدایی، با توجه به رویکرد کلی برنامه درسی ملی مبنی بر فطرت گرایی و اهتمام به شکوفایی آن، سعی دارد زمینه های تربیت فردی و اجتماعی کودکان و نوجوانان را فراهم آورد. هدف این پژوهش، شناسایی مولفه های مهارتهای اجتماعی در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی است. این پژوهش از پژوهش های ترکیبی است و در دو بخش کیفی و کمی انجام گرفته است. در بخش کیفی، ابزار شناسایی مهارتهای اجتماعی با استفاده از روش مطالعه موردی کیفی تدوین شده است. در بخش کمی، ابتدا با استفاده از روش تحلیل عامل تاییدی، اعتبار و پایایی ملاکها و شاخصهای شناسایی شده بررسی و برمبنای آن و با روش تحلیل محتوای کمی، مهارتهای اجتماعی شمارش شده است. جامعه آماری شامل همه معلمان ابتدایی شهر شیراز و کتاب تعلیمات اجتماعی سال ششم ابتدایی در سال تحصیلی 94- 93 است. نتایج نشان داد که مهارتهای گروهی بیشترین فراوانی و مهارتهای ارتباطی کمترین فراوانی را دارند. همچنین بیشترین و کمترین ضریب اهمیت، به ترتیب به مهارتهای جرات ورزی و مهارتهای ارتباطی مربوط بود. همچنین مشخص شد که پراکندگی مهارتهای اجتماعی در این کتاب یکسان نیست و بیشتر بر مهارتهای ارتباطی، مهارتهای پرورش حس همکاری و شناسایی ارزشهای جامعه تاکید شده است. لذا توجه به سایر مهارتهای اجتماعی ضروری است.
خلاصه ماشینی:
به این مهم با تأکید بر انتخاب بستر مناسب ، همسوسازی ٧ داده های حاصل از نتایج مصاحبه ، تحقیقات انجام شده در حوزه مهارتهای اجتماعی و نظرات آگاهیدهندگان کلیدی و همچنین مشارکت و تعامل نزدیک و مستمر و درگیر کردن مشارکت کنندگان در امر تفسیر، مراجعه مجدد به آنان و نیز مشخص کردن هرچه واضح تر مراحل و چگونگی فرآیندها به منظور سهولت در بررسی و درک آن از سوی دیگران پرداخته شده است تا از اعتبار و صحت مطالعه ، هر چه بیشتر اطمینان حاصل گردد.
در شروع انجام دادن این پژوهش مشخص شد که ابزار شناسایی مهارتهای ارتباطی به طور کلی دارای سه ملاک شامل مهارتهای ارتباطی، گروهی و جرأت ورزی و ده شاخص شامل مهارتهای شنود مؤثر، کلامی، بازخورد، دوست یابی، سازشی، کارگروهی، نه گفتن ، انتقادپذیری، بیان احساسات و عقاید و دلیل آوردن است که همه ملاکها و شاخصها از اعتبار و پایایی مطلوب نیز برخوردارند.
همچنین در دروس دیگر نیز به صورت غیر مستقیم ، یکی از اهداف خود را مهارتهای اجتماعی در نظر گرفته اند - اما واقعیت آشکار در تحلیلهای موجود، حاکی از آن است که در موارد فوق ، بیشتر به دوست یابی و مهارتهای گروهی توجه شده در حالی که از یک سو به مضرات گروهها، ادغام شدن در گروه بدون توجه به جوانب آن ، مؤلفه هایی چون نه گفتن ، انتقاد از رفتارهای نامناسب دوستان و مواردی از این دست به عنوان مهارتهای جرأت ورزی و از سوی دیگر به سایر مهارتهای ارتباطی(مثل شنود مؤثر و مهارتهای کلامی و غیر کلامی) کمتر توجه شده است .
Social skills development in children with autism spectrum disorders: A review of the intervention research.