چکیده:
نظام آموزش و پرورش کشورمان نخستین گام های تحول بنیادین را در «دوره ابتدایی» و«تربیت معلم» برداشته است و لیکن تربیت معلم در جمهوری اسلامی ایران فاقد الگویی برای تربیت کردن معلمان دوره ابتدایی در تراز آن است. هدف اصلی مقاله حاضر1 واکاوی فرآیند تربیت معلم در مقطع ابتدایی بر اساس ابعاد چهارگانه(جذب، آماده سازی، حفظ و ارتقا، ارزشیابی) در اسناد تحولی آموزش و پرورش است. این پژوهش مبتنی بر رویکرد کیفی تحقیق است و برای پاسخگویی به سوالات پژوهش از روش نظریه مبنایی بهره برده است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه با 24 معلم ابتدایی و مدرس/کارشناس تربیت معلم گردآوری شده است. تحلیل داده ها به شیوه تحلیل محتوای استقرایی(از جزء به کل) و طی سه مرحله کدگذاری(باز، محوری، انتخابی) انجام پذیرفته است. یافته ها در پاسخ به سوال اول پژوهش بیانگر نه مقوله اساسی و در پاسخ به سوال دوم پژوهش شامل یک پدیده محوری با عنوان «هویت حرفه ای معلمان ابتدایی» است. پاسخ سوال سوم پژوهش انطباق و ارتباط نه مقوله اساسی با ابعاد چهارگانه تربیت معلم بود: جذب(به گزینی، باورها، کارآمدی ها)، آماده سازی(دانش اندوزی حرفه، مهارت افزایی حرفه)، حفظ و ارتقا(به داشت: اجتماعی/رفاهی، به سازی: ضرورت/ ساز وکار)، ارزشیابی(ارزشیابی بهینه). مقوله پشتیبانی حلقه رابط میان وظائف نهادهای اولیه (دانشگاه فرهنگیان، وزارت آموزش و پرورش) است. بر همین اساس الگوی فرآیندی پژوهش ترسیم گردید.
خلاصه ماشینی:
الگوی فرآیندی هویت حرفه ای معلم و انطباق آن با ابعاد چهارگانه تربیت معلم / / / / جذب آماده سازی حفظ و ارتقا ارزشیابی / / دانش اندوزی به سازی: باورها حرفه ضرورت / / / / نبود سازوکار ارزشیابی / به گزینی پشتیبانی بهینه / / / کارآمدیها مهارت افزایی به داشت : حرفه اجتماعی / رفاهی / دانشگاه فرهنگیان / وزارت آموزش و پرورش بحث و نتیجه گیری (*) برخی از اصول مؤلفه جذب : "سیاستهای حاکم بر جذب باید تنوع کافی و انعطاف داشته باشند و امکان انتخاب افرادی با صفات و ملکات ، توانمندیهای ذهنی و جسمی را فراهم نمایند و به صورت دوره ای مورد بازنگری قرار گیرند"(شورای عالی انقلاب فرهنگی، ١٣٩٠).
مقوله "مهارت افزایی حرفه " با نتایج حاصله از تحقیقات مهرمحمدی(١٣٩٢) و شورای ملی اعتباربخشی تربیت معلم ٣(٢٠٠٨) همخوان است که بحث وارونگی به معنای تقدم عمل بر نظر در آنجا طرح گردیده و با ماحصل اثر احمدی و همکاران (١٣٩٤) منطبق است که بر کارورزی و تدریس عملی و یادگیری مهارتهای لازمه کار معلمی و مسلط شدن بر روشهای تدریس و تسلط بر محتویات کتب توصیه شده است .
National Council for Accreditation of Teacher Education(NCATE( بنابراین با در نظر گرفتن اصول مؤلفه آماده سازی و نیز یافته های علمی، غلبه و حاکمیت جنبه های عملی در این مرحله در مقایسه با زمینه های نظری و در برنامه ریزی و اجرا مورد تأکید واقع شده است .