چکیده:
ﻫﺪف از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی و اﺑﻌﺎد آن در داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ ﺑﻮد. روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ از ﻧﻮع ﻋﻠﯽ-ﻣﻘﺎﯾﺴﻪای ﺑﻮد. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻣﯽ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ در ﺳﻨﯿﻦ 14 ﺳﺎل و ﺑﺎﻻﺗﺮﻧﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ 1391-92 در ﻣﺪارس ﺷﯿﺮاز ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺑﻮدﻧﺪ. ﮔﺮوه ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺎﻣﻞ 120 داﻧﺶآﻣﻮز دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ )60 داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺎ ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ و 60 داﻧﺶآﻣﻮز ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ( در ﺳﻨﯿﻦ 14 ﺳﺎل و ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ از ﻣﺪارس ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی و اﺑﻌﺎد آن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪی ﻣﻘﯿﺎس ﺧﻮدﮔﺰارﺷﯽ ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی ﮔﻮﻣﺰ-وﻻ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪ. ﺟﻬﺖ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ دوراﻫﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﻃﺮحﻫﺎی ﺗﮑﺮاری اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ در ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی و اﺑﻌﺎد آن ﻧﻤﺮه ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮی ﺑﻪ دﺳﺖ آوردهاﻧﺪ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻨﺴﯿﺖ در ﻧﻤﺮه ﮐﻞ ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی و اﺑﻌﺎد اﺳﺘﻘﻼل رﻓﺘﺎری و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ. ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﻌﺪ ﺗﺤﻘﻖﺧﻮد ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. از دﯾﮕﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ آن ﺑﻮد ﮐﻪ در اﺑﻌﺎد ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ، ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ و ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮﯾﻦ رﺗﺒﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮای ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ و اﺳﺘﻘﻼلرﻓﺘﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﯿﻼت واﻟﺪﯾﻦ ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽذﻫﻨﯽ در ﻧﻤﺮه ﮐﻞ ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی و اﺑﻌﺎد آن ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺘﺼﺪﯾﺎن ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد در آﻣﻮزش ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽ ذﻫﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺧﻮدﺗﻌﯿﯿﻦﮔﺮی ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺳﻌﯽ ﻧﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﺮف ﮐﻢﺗﻮاﻧﯽ اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
از دیگر نتایج پژوهش آن بود که در ابعاد خودتعیین گری بین دو گروه دانش آموزان با و بدون کم توانیذهنی، بالاترین و پایین ترین رتبه به ترتیب برای توانمندسازی روانشناختی و استقلال رفتاری به دست آمد.
همچنین با توجه به سطح تحصیلات والدین بین دو گروه دانش آموزان با و بدون کم توانی ذهنی در نمره کل خودتعیین گری و ابعاد آن تفاوت معناداری به دست آمد.
Palmer, Agran, Mithaug & Martin 6.
Field, Miller & Ward 6.
Gomez-Vela, Alonso, Gonzalez Gill& Badia Corbella 10.
Test, Karvonen, wood, Browder & Alogzzine 3.
Vandycke, Christensen, Greene, Gardner & Lovett 4.
Solberg, Howard, Gresham & Carter 5.
Hyang lee& Turnbull فرصت ها و امکانات لازم برای خودتعیین گری درسال های اولیه میتواندمانع پیشرفت و بهبود رفتارهای خودتعیین گری در بزرگسالی شود.
Nota, Ferrari & Soresi 2.
در خصوص کسب خودتعیین گری و ابعاد آن در دانش آموزان با و بدون کم توانیذهنی با توجه به جنسیت ، نتایج نشان داد که بین دو گروه دختران و پسران فقط در بعد تحقق خود تفاوت معنادار است .
Wolff, Pathare, Craig & Leff 5.
Self-determination for persons with disabilities: A position statement of the division on career development and transition.
Assessment of the self-determination of spanish student with intellectual disabilities and other educational needs.
A model for parent teacher collaboration to promote self-determination in young children with disabilities.
Self-determination and education of students with mental retardation.
Self-determination and positive adult outcome: a follow up study of youth with mental retardation or learning disabilities.