چکیده:
ﻣﻜﺘﺐ ﭘﺮﺑﺎر ﺟﻌﻔﺮی و ﻣﺤﻀﺮ ﮔﻬﺮﺑﺎر اﻣﺎم ﺻـﺎدق (ع) اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻰ ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻰ ﻫﺪﻳﻪ ﻛـﺮد.اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻰ ﻛﻪ ﻫﺮﻳﻚ ﺧـﻮد ﻣﺮﺟﻌﻰ ﻣﻬﻢ در ﻣﺴﺎﺋـﻞ ﻋﻠﻤﻰ و ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻰ آﻳﻨﺪ.دﺳﺘﺎوردﻫﺎی اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﻓﻌﺎل و ﻋﻈﻴﻢ ﻋﻠﻤﻰ دﻳﻨﻰ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﺗﻤﺎم آن اﺷﺎره ﻧﻤﻮد،اﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ و از ﺑﺎب ﻧﻤـﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻰ اﺻﺤﺎب و ﺷﺎﮔـﺮدان ﻣﻔﺴﺮ و ﻗـﺮآن ﭘﮋوه آن اﻣﺎم ﻫﻤﺎم و آﺛـﺎر ﺗﻔﺴﻴﺮی و ﻗﺮآﻧﻰ اﻳﺸﺎن ﻣﻰ ﭘﺮدازﻳﻢ
خلاصه ماشینی:
"در دوره امام صادق (ع)،نهضت ترجمه از زبان یونانی،فارسی و هندی به عربی آغاز شده بود و درنتیجه، شبهات کلامی که پیش از آن مطرح بود،در این دوره با وام گیری از اندیشه های یونانی به تجدید قوا می پرداخت و از سوی دیگر،شبه افکنانی مانند إبن أبی العوجاء و أبوشاکر دیصانی که به طور علنی باورهای مردم را مورد تهدید قرار می دادند،اساس دیانت توحید و تفکر الهی را نشانه گرفته بودند.
هشام بن سالم جوالیقی هشام بن سالم جوالیقی جوزجانی43 ـ م ح 183ق ـ از شخصیت ها و شیوخ شـیـعـه در قرن دوم هجری و اعلام إمامیة در علم کلام و تفسیر و از اصحاب گران قدر امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) بوده که وثاقت کامل او را شیخ نجاشی با تعبیر »ثقة ثقة« تأیید نموده و کتاب تفسیر او را با چهار واسطه روایت کرده است.
47بزرگانی از محدثان هم چون إبن أبی عمیر و احمد بن محمد بن أبی نصر بزنطی و حسن بن محبوب ـ از اصحاب اجماع ـ و نیز علی بن الحکم و دیگران از علی بن أبی حمزة بطائنی بسیار روایت کرده اند؛چون بزرگان شیعه،پیش از واقفی شدن و در زمان جلالت قدر علی بن أبی حمزة و دیگر واقفیان معروف همچون زیاد بن مروان از آنها روایت نقل کرده اند و چون معیار ارزش گذاری أحادیث هر راوی،زمان نقل حدیث از وی است،لذا انحراف مذهبی و ضعیف یا کاذب بودن این راویان پس از آن،ضرری به صحت أحادیث ایشان نمی زند."