چکیده:
نخستین روزنامه ای که بعد از صدور فرمان مشروطیت در تبریز به چاپ رسید، روزنامه انجمن تبریز بود که یکی از ارکان انجمن ایالتی و ولایتی نیز به شمار می آمد. این روزنامه که هم زمان با دوره مجلس اول مشروطه منتشر می شد علاوه بر چاپ وقایع آذربایجان و تصمیم گیری های آن انجمن، اخبار و اطلاعات مناسب و درخور توجهی از مسائل سیاسی کشور و به خصوص در مورد مجلس اول را نیز منتشر می کرد. بنابراین با تحقیق در صفحات این روزنامه می توان از وقایع و رویدادهای مجلس اول اطلاعات مهمی را به دست آورد. در این مقاله تلاش شده است به این سوال پاسخ داده شود که: مجلس اول مشروطه برای رفع بحران مالی کشور چه سیاست ها و راهکارهایی اتخاذ کرده بود؟
خلاصه ماشینی:
٣در ایـن میـان بـه نظـر می رسید که نمایندگان متعلق به جناح تجار و بازرگانان بیشتر از سایرین می توانـستند در کـم وکیـف قروض و عواید کشور قرار بگیرند و در مجلس اول هم از جایگاه مهمـی برخـوردار بودنـد،٤ بنـابراین حاج محمد آقا بوشهری ملقب به معی التجار ومشهور به حاج محمد دشتی ٥ از جناح نماینـدگان تجـار طی ارائه یک سخنرانی در مجلـس اخـذ وام از دول روس و انگلـیس را امـری ناپـسند اعـلام کـرد و دولت را موظف کرد صورت دخل و خرج سه ساله خود را به صورت مکتوب ودقیـق بـرای مجلـس بفرستد تا با بررسی دقیق نمایندگان تصمیم لازم اتخاذ شود و هرگاه مشخص شد که دولـت بـا رکـود مالی مواجه است راه حلی مناسب برای آن پیشنهاد و به کار گرفته شود.
در واقع مجلـس اول بـا ایـستادگی در مقابـل درخواست های هیأت دولت سعی داشت جایگاه و منزلت خود را در روند جریانهای سیاسـی کـشور تثبیت کند و با مخالفت با استقراض خارجی به خصوص از روس و انگلیس هم مقام خـود را در نـزد مردم و افکار عمومی بالا برد و هم این که به دو دولت یـاد شـده نـشان دهـد کـه پارلمـان ایـران سـد محکمی در مقابل نفوذ آنها در کشور می باشد.
٣) بانک ملی مهمترین طرح اقتصادی مجلس اول پس از این که مخبر السلطنه از مذاکرت با مجلس برای قانع کردن آنها جهـت گـرفتن وام نـا امیـد شد، این بار ناصر الملک وزیر مالیه از طرف هیأت دولت به مجلس آمد و اظهار داشت کـه بایـستی در استقراض نمودن از دول روس و انگلیس به علت نیاز شدید مالی کشور عجلـه نمـود.