چکیده:
با مقایسه وضعیت جامعه مسلمانان روسیه در اوایل قرن حاضر با زمان کنونی، به این نتیجه میرسیم که آنان در دو نقطه مخالف از هم قرار دارند. به همان اندازه که در سطح مناسبات اقتصادی، گذار روسیه از نظام اقتصادی بسته سوسیالیستی و کمونیستی به سرمایهداری لجامگسیخته و ظهور الیگارشی خاص، عجیب و فراتر از تصور است، در سطح باورهای اجتماعی و اعتقادی نیز نفوذ گسترده باورهای مذهبی، به ویژه در سطح جوانان امروز، غریب و باورنکردنی است. هدف این پژوهش، تبیین و تحلیل وضعیت شیعیان روسیه، در عین نگاه به وضعیت مسلمانان آن است و درصدد شناسایی موقعیت و جایگاه شیعیان این کشور بوده، در انتها راهکارهایی برای ارتقای این وضعیت پیشنهاد میدهد. بیشک نقش و جایگاه مسلمانان و شیعیان در روسیه، با توجه به وسعت و وجود قومیتهای مسلماننشین در این کشور، بسیار مهم است و بررسی کار ما نیز ضرورت این اهمیت و جایگاه استراتژیک را بیشتر نمایان خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
مسلمانان، شیعیان، فرهنگ دینی، جمعیتشناسی، فدراسیون روسیه، جمهوری اسلامی ایران، معارف اهلبیت مقدمه وضعیت ویژه اسلام و مسلمانان و مطالعه موردی این پژوهش که شیعیان است، در فدراسیون روسیه، آن را به واقعیتی مهم در صحنه اجتماع، قدرت و سیاست در این کشور پهناور مبدل کرده است، از سویی، جریانهای تندرو و قرائتهای افراطی از اسلام، به ویژه در شمال قفقاز و با اتکا به آموزههای سلفی و وهابی، به مسألهای امنیتی برای روسیه مبدل شدهاند؛ (رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه، 1390، ص29) از سوی دیگر، توجه ویژهای را در نهادها، شخصیتها و مراکز تصمیمساز و مؤثر این کشور برانگیخته است.
(رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه، 1390، ص21) وجود حسینیهها برای شیعیان نیز میتواند برای جلب توجه و برگزاری مراسمهای مذهبی خصوصا دهه اول محرم در میان مسلمانان و شیعیان روسیه بسیار مؤثر باشد؛ زیرا فقط شیعیان نیستند که به امام حسین( ارادت دارند، بلکه سایر مسلمانان نیز نسبت به شخصیت و عملکرد این امام بزرگوار دیدگاهی مثبت داشته، همواره یاد و خاطره ایشان را پاس میدارند.
(اشرافی، گفتوگو با رفیعالدین، 1393) بهعبارت دیگر، وجود تبلیغات دینی، نقطهای مثبت و مهم برای مسلمانان است، از این جهت که در این زمینه مسلمانان نسبت به سایر ادیان و گروههای دینی در روسیه، بیشتر به مسائل اعتقادی چه در حیطه زندگی شخصی و چه در زندگی اجتماعی خود اهمیت میدهند؛ لذا گسترش تبلیغات دینی و افزایش مؤسسات اسلامی و شیعی در میان ایشان میتواند در این زمینه پشتوانهای معنوی برای حفظ و گسترش ارزشهای اسلامی و شیعی در میان جوامع مسلمان ساکن در روسیه باشد.