چکیده:
هدف: رویکرد تحلیل تاثیرات متقابل با تحلیل تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم نیروهای پیشران کلیدی بر
یک سیستم مشخص به منظور برنامه ریزی برای آینده آن سروکار دارد. از این رو، آینده نگاری آموزش علم
اطلاعات و دانش شناسی در ایران با رویکرد تحلیل تاثیرات متقابل هدف اصلی این پژوهش است.
روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی و برای انجام آن از روش های پیمایش و تحلیل تاثیرات متقابل
استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل اعضای هیئت علمی، دانشجویان و پژوهشگران علم اطلاعات و
دانش شناسی ایران است. تجزیه وتحلیل نهایی روی 110 ماتریس بازگشتی انجام شد. داده های گردآوری
شده با استفاده از نرم افزار میک مک تحلیل شد.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نیروهای پیشران کلیدی گرایش به بازنگری در ساختار پژوهش و
آموزش در حوزه های علوم انسانی و اجتماعی، استقرار نظام اعتبارسنجی و تضمین کیفیت، وضعیت اشتغال
دانش آموختگان آموزش عالی کشور، جایگاه رشته در افکار عمومی و نگرش مردم نسبت به آن، معادله
عرضه و تقاضا و نظام گزینش دانشجو در آموزش عالی، فرصت های شغلی جدید با محوریت اطلاعات و
دانش، گسترش رشته های موازی با رشته، تخصص گرایی در برنامه ریزی درسی، گنجاندن عنصر کارآفرینی
در آموزش رشته، تاثیرگذاری فن آوری اطلاعات بر محیط های کاری علم اطلاعات و دانش شناسی، تعامل
و ارتباط گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی با صنعت و بهسازی و بالندگی آموزشی اعضای هیئت
علمی بیش ترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را بر آینده آموزش رشته دارند.
خلاصه ماشینی:
يافته ها: يافته هاي پژوهش نشان داد که نيروهاي پيشران کليدي گرايش به بازنگري در ساختار پژوهش و آموزش در حوزه هاي علوم انساني و اجتماعي، استقرار نظام اعتبارسنجي و تضمين کيفيت ، وضعيت اشتغال دانش آموختگان آموزش عالي کشور، جايگاه رشته در افکار عمومي و نگرش مردم نسبت به آن ، معادلۀ عرضه و تقاضا و نظام گزينش دانشجو در آموزش عالي، فرصت هاي شغلي جديد با محوريت اطلاعات و دانش ، گسترش رشته هاي موازي با رشته ، تخصص گرايي در برنامه ريزي درسي، گنجاندن عنصر کارآفريني در آموزش رشته ، تأثيرگذاري فن آوري اطلاعات بر محيط هاي کاري علم اطلاعات و دانش شناسي، تعامل و ارتباط گروه هاي علم اطلاعات و دانش شناسي با صنعت و بهسازي و بالندگي آموزشي اعضاي هيئت علمي بيش ترين تأثيرگذاري و تأثيرپذيري را بر آيندة آموزش رشته دارند.
علم اطلاعات و دانش شناسي به عنوان يکي از اجزاي سيستم آموزش عالي از اين تحولات مستثني نبوده و همين امر توجه به جايگاه و آيندة آموزش آن را به يکي از دغدغه هاي اصلي فعالان اين حوزه تبديل کرده است (فدايي، ١٣٨٨؛ حري، ١٣٨٨؛ دياني، ١٣٩٠).
نقشۀ پراکندگي نيروهاي پيشران کليدي تأثيرگذار بر آيندة آموزش علم اطلاعات و دانش شناسي ايران و جايگاه آن ها در محور مختصات تأثيرگذاري- تأثيرپذيري بر اساس تأثيرات مستقيم متغيرهاي مستقل يا مستثني اين متغيرها داراي تأثيرگذاري و تأثيرپذيري پاييني بوده و در قسمت جنوب غربي محور مختصات قرار گرفته اند.
University strategic planning and the foresight/ futures approach: An Irish case study.