چکیده:
بررسی علمی و تحلیلی تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی صدر اسلام جدای
از اهمیت تحقیقی خود، هربار می تواند منظر جدیدی را باز کند. پی بردن به ذهنیت
افراد در تاریخ و کشف علت رویدادها همیشه موضوع بررسی مورخان به خصوص مورخان
تاریخ اسلام بوده است. کتاب تاریخ تحلیلی صدر اسلام سعی دارد با نگاهی علمی
به رویدادهای صدر اسلام بپردازد. علاوه بر موضوعات تاریخ نگاری در ابتدای کتاب،
نویسندگان این اثر سیر رویدادهای تاریخ اسلام را از زمان جاهلیت تا پایان دوره خلفای
راشیدین مورد بررسی قرار داده اند.
خلاصه ماشینی:
کتاب هایــی ماننــد: تاریــخ اسـلام از مرحـوم علی اکبـر فیـاض ، تاریـخ تحلیلـی اسـلام از مرحـوم جعفـر شـهیدی ، تاریــخ تحلیلــی اســلام از غلامحســین زرگری نــژاد و تاریــخ تحلیلــی صــدر اســلام از محمـد نصیـری کـه عمـدٔە این آثـار بعـد از بیـان مقدماتـی در بـاب وضعیـت جغرافیایی شـبه جزیرٔە عربسـتان بـه ویژگی هـای سیاسـی ، فرهنگـی و اجتماعـی عربسـتان در دورٔە جاهلـی پرداخته انـد و در ادامـه بـا اشـاره بـه تولـد پیامبـر(ص )، تاریـخ صـدر اسـلام را در دورٔە مکـی و مدنـی مـورد بررسـی قـرار داده انـد.
در ادامـه و در بحثـی مختصـر و مفیـد بـه مراحـل تدویـن تاریخ نـگاری در میـان مســلمانان اشــاره شده اســت ؛ چهــار مرحلــه شــکل گیری جریــان تاریخ نــگاری اســلامی کـه مرحلـه نخسـت آن بـا روایت هـای پراکنـده و شـفاهی صحابـه از موضوعاتـی چـون حدیــث ، تفســیر و ســیره ، آغــاز می شــود.
گرچــه ایــن گفتــه مطابــق روایــت برخــی از منابــع تاریــخ اســلام اســت (ابن ســعد، ١٤٠٥: ٢٠٥ و طبــری ، ١٣٧٨: ٣٤١) امــا به نظــر نمی رســد مهاجریــن اولیــه ورکـه عمدتـا از افـراد سرشـناس مکـه بودنـد، مردمانـی زودبـاور و سـاده اندیش باشـند کـه بـدون دریافـت خبـر موثـق و بـه صـرف شـنیدن اسـلام مکیـان بـه ایـن شـهر بازگشـته باشـند.
تغییـر مرکـز خلافـت از مدینـه بـه کوفـه کـه یـک مـاه پـس از نبـرد جمـل صـورت گرفــت ، یکــی دیگــر از موضوعــات ایــن فصــل اســت کــه بــه اختصــار بــه آن اشــاره شده اسـت .