چکیده:
بر اساس ماده 492 ق.م.ا. جنایت در صورتی موجب قصاص یا دیه است که نتیجهی حاصله مستند به رفتار مرتکب باشد. در قتل عمدی یکی از مواردی که با وجود قصد قتل توسط مرتکب، میتواند رابطهی استنادی بین رفتار مرتکب و نتیجهی حاصله را قطع کند، رفتار مقتول است. مقتول میتواند با انجام رفتارهای «عمدیِ آگاهانه و یا ناآگاهانه» که ممکن است بهصورت ترک فعل نیز باشد، رابطهی استناد بین رفتار مرتکب و قتل حاصله را قطع کند. بااینحال در برخی موارد سوءنیت مرتکب چنان گسترده است که رفتار مقتول در قطع رابطهی استناد، تأثیری در انتساب قتل به مرتکب نخواهد داشت. حال باید دید رفتار مقتول در چه مواردی رابطهی استناد در قتل عمدی را قطع میکند و سوءنیت مرتکب چه تأثیری بر انتساب قتل دارد؟در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی ضمن بررسی رابطهی استناد در قتل عمدی، تأثیر رفتارهای مقتول در وقوع قتل عمدی با لحاظ قاعده اقدام بررسی میشود و با توسل به اصول حقوقی و فقهی به سؤالات مربوط پاسخ داده میشود.
خلاصه ماشینی:
2 طبق موارد گفته شده سؤالات مهمی مطرح میشود که عبارت اند از: ١- اگر مرتکب سوءنیت خاص مبنی بر کشتن انسان معینی را داشته باشد ولی مقتول با رفتار عمدی خود (اعم از آگاهانه و ناآگاهانه ) در مسیر رفتار مجرمانه قرار گیرد و به قتل برسد، قتل حاصله مستند به چه کسی خواهد بود؟ ٢- اگر سوءنیت خاص مرتکب کشتن انسان های غیر معین باشد دخالت مقتول چه تأثیری در انتساب قتل به رفتار مرتکب خواهد داشت ؟ ٣- اگر مرتکب عمدا مقتول را از کشنده قطع سیم برق در اثر حادثه جوی و وضع هوا بوده است و متهمان هیچ گونه نقش و تأثیری در ایجاد این سبب نداشته اند...
٢- قانون گذار با در نظر گرفتن سوءنیت مرتکب ، نسبت به تأثیر رفتار مقتول در قتل خویش ماده ی را به این شکل تصویب کند: برای تحقق قتل عمدی وجود رابطه ی استناد بین رفتار مرتکب و نتیجه ی حاصله ضروری است ، درصورتیکه وقوع قتل مستند به رفتار خود مقتول باشد، باید به شکل زیر عمل شود: الف ) اگر مرتکب قصد کشتن انسان یا انسان های معین را داشته باشد لکن شخص دیگری با رفتار عمدی به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه در مسیر ارتکاب جرم قرار بگیرد و مقتول واقع شود قتل منتسب به رفتار خود مقتول خواهد بود.