چکیده:
از جمله عناصر وجهی، «نمود واژگانی» است که بهعنوان مشخصه معنایی در فعل موجود است و روند و چگونگی انجام فعل را نشان میدهد. مهمترین مفاهیمی که در نمود واژگانی مد نظر قرار میگیرند، ایستایی، پویایی، قوت، ضعف، تکرار، استمرار، امتداد، لحظه، و سرعت است. این مقاله بر آن است که نمود واژگانی را ابزاری برای درک وجهیت و حالتمندی امام علی (ع) قرار دهد. به همین منظور با اشاره به دستهبندی نمود واژگانی، متن نامه 53 نهجالبلاغه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته، آنگاه به تبیین ارتباط میان این عنصر وجهی با ایدئولوژی و نگرش امام(ع) پرداخته شده است. با توجه به این نکته که بیشتر مباحث این نامه مبتنی بر مسائل تربیتی است، افعال وضعیتی نسبت به افعال رخدادی و عملیاتی بیشتر مشاهده شدند. افعال رخدادی و دستاوردی موجود در نامه نیز بر تاکید امام(ع) به تحرک و سرعت در انجام امور ظاهری و بیرونی اشاره میکنند. بنابراین از میان مفاهیم واژگانی ایستایی، پویایی و تداوم بیشتر مشاهده شدند.
خلاصه ماشینی:
در ایـن مقالـه مشـخص مـی شـود کـه نمـود واژگانی در نامۀ ٥٣ نهج البلاغه بیشـتر بـر چـه مفـاهیمی دلالـت دارد، کـدام یـک از افعـال بیان کنندة نمود واژگانی در متن نامه بیشتر استفاده شده است ، و انواع نمود واژگانی موجود در نامه بیانگر کدام نگرش و عقیدة امام علی (ع ) می باشد.
در پـژوهش هـای موجـود در ایـن زمینـه (از جملـه : حسـان ، ١٩٧٣؛ 1 Lyons 2 Nuyts 3 Palmer 4 Portner 5 Frawley 6 aspect 7 formal aspect 8 lexical aspect الریحانی ، ١٩٩٨؛ الفاسی الفهری ، ١٩٩٠؛ توامه ، ١٩٩٤)، این مبحث با عناصر وجهـی در هـم آمیخته است و اگرچه در میان این عناصر به نمود واژگانی اشاره شـده امـا تـاکنون بررسـی این متغیر وجهی برمتن قرآن یا نهج البلاغه صورت نگرفته است .
1 Garric 2 Calas 3 Simpson 4 Fowler 5 mood به طور کلی وجه ، نمود و زمان از مهم ترین مباحـث مربـوط بـه فعـل هسـتند کـه ارتبـاط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و به گونـه ای در یکـدیگر تنیـده شـده انـد کـه تفکیـک آنهـا از یکدیگر کار بسیار دشواری است ، مثلا نشانه های لفظی ای کـه بـرای وجـه اخبـاری در نظـر گرفته شده ، مانند ماضی مطلق ، مضارع اخباری ، ماضی بعید، ماضی اسـتمراری یـا نـاقص ، و ماضی نقلی ، علاوه بر نشان دادن وجه فعل ، بر زمان و نمـود نیـز دلالـت دارنـد (فرشـیدورد، .
به طور کلی می توان ویژگـی ایـن سـه نوع فعل را این چنین بیان کرد: جدول ٢: ویژگی های انواع فعل {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بخشی از افعال نامۀ ٥٣ دارای موقعیـت پویـا هسـتند کـه متناسـب بـا مضـمون ١٩% آنهـا رخدادی و ٢٥% دستاوردی هستند و کمترین مقدارآن (١%) از نوع تحققی است .