چکیده:
در دوران کوتاه حکومت امام علی(ع) مهمترین مسالهای که امام(ع) را به خود مشغول داشت، اصلاحات بود. امام(ع) با اطلاع از اینکه جامعه نیازمند اصلاحات عمیق و گسترده است، حکومت را پذیرفت و از همان روزهای اول قدم در راه اجرای آنها نهاد. اصلاحات مورد نظر امیرمومنان(ع) که از نظر استراتژی یا روش آمیزهای از روش ایجاد تغییرات تدریجی درون ساختاری و روش تغییرات ساختاری یا تغییرات انقلابی بوده، ویژگیهای خاصی داشت. مهمترین ویژگیهای شیوههای اصلاحی امام، مقدم بودن اصلاح حاکمیت اسلامی بر فتوح و جنگ با مشرکان، مقدم بودن اصلاح نظام سیاسی بر نظام اقتصادی، رجحان عدالت بر امنیت و اصلاح همه جانبه که این ویژگیها تحت عنوان اصلاح در تفکر و بینش حاکم بر ساختار سیاسی حاکم است و نفی خشونت و خونریزی در راه اجرای اصلاحات و عدم بهرهگیری از شیوههای غیراسلامی که این موارد تحت عنوان اصلاح در رفتارهای سیاسی حاکم بر جامعه جای میگیرد. در این مقاله به تبیین این ویژگیها پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
مهمترین ویژگیهای شیوههای اصلاحی امام مقدمبودن اصلاح حاکمیت اسلامی بر فتوح و جنگ با مشرکان، مقدمبودن اصلاح نظام سیاسی بر نظام اقتصادی، رجحان عدالت بر امنیت، و اصلاح همهجانبه که این ویژگیها با عنوان اصلاح در تفکر و بینش حاکم بر ساختار سیاسی است و همچنين، نفی خشونت و خونریزی در راه اجرای اصلاحات و بهكارنگرفتن شیوههای غیراسلامی که این موارد با عنوان اصلاح در رفتارهای سیاسی حاکم بر جامعه جای میگیرد.
عمدة این آثار یا نگاهی کلی به اصلاحات امام علی (ع) کرده یا به ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی اشاره کرده است، اما موضوع روش یا استراتژی اصلاحات یا ویژگیهای آنها کمتر موردتوجه قرار گرفته است.
6. دستاوردهای اصلاحات امام علی (ع) دستاوردهای اصلاحات امام علی (ع) در جامعه را میتوان در ابعاد مختلف دید که یکی از این دستاوردها اصلاح نظام سیاسی بود.
اصلاح نظام سیاسی جامعه ازدید امام علی (ع) وابسته به رعایت و اجرای امور مختلفی است که مهمترین آنان عبارت از تغییر و اصلاح سیمای حاکم بود.
سومین دستاورد اصلاحات امام علي (ع) اصلاح اخلاق سیاسی در روابط و سلوک رهبر با طبقات مردم بود.
از جملة این اصول، که در موارد بسیاری در تعارض و اختلاف با شیوههای خلفای قبلی قرار داشت، آن بود که خشونت و خونریزی در اجرای اصلاحات قابلپذیرش نیست؛ زیرا خشونت گریزآور است و میل به گریز از حکومت و دین را، اگر بهنام دین انجام شود، در جامعه ایجاد میکند.