چکیده:
علوم انسانی رایج در حوزه های مختلفی از جمله موضوع، روش، نظریه پردازی و
گزاره ها، جهت گیری و رویکردها از سکولاریزم تاثیر پذیرفته است.
این مقاله بر آن است که اثبات کند انتخاب موضوع مادی و روش تجربی اگر چه در
علوم طبیعی، معرفتی ناقص از طبیعت در اختیار پژوهشگران قرار می دهد، اما در علوم انسانی اثر مثبتی در پی ندارد.
سکولار شدن گزاره های علوم انسانی موجود نیز نه تنها به توصیف درستی از پدیده های
انسانی و اجتماعی جامعه سکولار نمی انجامد، بلکه با ورود و پیاده سازی در جامعه دینی،
آثار منفی و مضری را موجب می شود.
علوم انسانی موجود اگرچه مدعی هستند که تنها به توصیف انسان و رفتارهای فردی و
اجتماعی وی می پردازند، اما در راستای تبدیل انسان محقق به انسان شایسته سکولار گام
بر می دارند و جایگاه انسان در جهان و مسیر او به سوی سعادت واقعی را نشان نمی دهند.
خلاصه ماشینی:
(سروش ، ١٣٧٣، ب : ٢٥-٢١) طبق اين تعريف ، علوم انساني رايج با انسان شناسي تجربي مترادف است ؛ (فروند، ١٣٧٢: ٣٣) موضوعش انســان متعارفي اســت که در دســترس تجربه و آزمون قرار دارد و مانند ١٣ طبيعت شناســي تجربي ، ويژگي هايي مانند تکرارپذيري ، همگاني بودن ، قابليت پيش بيني ، قابليت تأييد يا ابطال پذيري و ...
هدف گيري اصلي ما در اين بحث پاســخگويي به اين پرســش خواهد بود که آيا اين علوم علاوه بر نقصان ، خطرساز و مضر نيز هستند؟ ايــن بحث اگرچه مي شــد با ســاختار ديگري ارائه شــود، مثلا مباني انسان شــناختي ، هستي شــناختي ، معرفت شــناختي و دين شناختي علوم انســاني متداول مورد بررسي قرار گيرد، اما به دلايلي که اين نوشتار جاي ذکر آن نيست ، براساس ساختاري ديگر، موضوع ، روش ، گزاره ها و غايت علوم انساني تجربي ، محور بحث قرار گرفت .
اين تفاوت ها اگرچه با نقدهايي روبه رو شــده و با تکيه بر گزينشــي بودن دانش تجربــي - گزينش بعد مــادي پديده هاي طبيعي و رفتارهاي ظاهري انســان ها- به يکســاني موضوع علوم طبيعي و انســاني فتوا داده شده اســت (١٥)، اما توجه به يک مبناي هستي شناختي و انسان شناختي از منظر دين مي تواند راهگشا باشد.
بنابراين ، نقد جدي ما به علوم انســاني متداول آن اســت که اگر ارزش معرفت شناختي عقل و وحي در توليد گزاره ها مورد انکار قرار گيرد، براساس همه پارادايم ها و روش هاي تبييني ، تفســيري و ترکيبي ، اين فعاليت ديگر راهي به سوي کشف واقع نيست و چاره اي جز پذيرش نسبيت معرفت وجود نخواهد داشت .