چکیده:
اکوسیستم آسیای مرکزی وابسته به آب رودها و دریاچههای منطقه است. به دلیل واقعشدن در یک محیط ناپایدار، منازعات بر سر آب به عنوان یک تهدید بالقوه باقی مانده و منطقه آسیای مرکزی را با بحران روبهرو ساخته است. این نوشتار با تکیه بر مفاهیم بحران آب و همگرایی و واگرایی به دنبال آن است تا ریشههای بحران آب در آسیای مرکزی را شناسایی کرده و به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به شرایط موجود و سیاستهای اتخاذ شده توسط حاکمان کشورهای منطقه، بحران آب در نهایت این کشورها را به سمت همگرایی سوق خواهد داد یا موجب واگرایی بیشتر خواهد شد؟ و با توجه به سوابق تاریخی، سیاسی و اقتصادی موجود در منطقه چه سازوکار یا نهاد بینالمللی میتواند زمینههای همگرایی کشورهای آسیای مرکزی در مورد منابع آبی را تسهیل نماید. به عنوان یک پاسخ احتمالی به نظر میرسد با توجه به میراث مدیریت آب اتحاد جماهیر شوروی، عدمتوازن در دسترسی به منابع انرژی، عدم شفافیت قوانین بینالمللی و نیز استفاده نادرست از منابع آب، بحران آب در آسیای مرکزی بیشتر به نزاع و درگیری نزدیک است تا شکلگیری همکاریهای گسترده منطقهای. بنابراین افزایش همکاری کشورهای منطقه در مورد مسئله آب نیازمند ورود نهادهای بینالمللی است. در این راستا مرکز منطقهای سازمان ملل متحد برای دیپلماسی پیشگیرانه در آسیای مرکزی که یکی از عمدهترین فعالیتهای آن کمک به حل بحرانهای زیست محیطی و به ویژه بحران آب در منطقه است میتواند نقش قابل توجهی داشته باشد. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی است.
خلاصه ماشینی:
این نوشتار با تکیه بر مفاهیم بحران آب و همگرایی و واگرایی به دنبال آن است تا ریشه های بحران آب در آسیای مرکـزی را شناسـایی کـرده و بـه ایـن پرسش پاسخ دهد که با توجه به شرایط موجود و سیاست های اتخاذ شده توسط حاکمان کشورهای منطقه ، بحران آب در نهایت این کشورها را به سمت همگرایی سوق خواهد داد یـا موجـب واگرایـی بیشتر خواهد شد؟ و با توجه به سوابق تاریخی، سیاسی و اقتصادی موجود در منطقه چه سازوکار یا نهاد بین المللی میتواند زمینه های همگرایی کشورهای آسیای مرکزی در مورد منابع آبی را تسهیل نماید.
در این راستا مرکز منطقه ای سازمان ملـل متحـد برای دیپلماسی پیشگیرانه در آسیای مرکزی که یکی از عمدهترین فعالیت هـای آن کمـک بـه حـل بحرانهای زیست محیطی و به ویژه بحران آب در منطقه است میتواند نقش قابـل تـوجهی داشـته باشد.
در این راستا، مرکز منطقه ای سازمان ملل متحـد بـرای دیپلماسـی پیشگیرانه در آسیای مرکزی ٤ که یکی از عمده ترین فعالیت های آن کمک به حل بحران هـای زیست محیطی و به ویژه بحران آب در منطقه است ، می تواند نقش قابل توجهی داشته باشد.
بحران آب ، همگرایی و واگرایی در کشورهای آسیای مرکزی برای ارزیابی صحیح تاثیر بحران آب بر شکل گیری همگرایـی و یـا واگرایـی در آسـیای مرکزی بسیار ضروری است تا ابتدا به دیگر سـطوح همکـاری موجـود در منطقـه پرداختـه و مشخص شود وضعیت همگرایی و واگرایی در سایر زمینه هـای اقتـصادی ، امنیتـی و سیاسـی موجود چگونه است و این کشورها چه سطحی از همکاری های منطقه ای را تجربـه مـی کننـد.