چکیده:
با وجود تدریس متون ادبی در مدرسه ها و دانشگاه ها، تاکنون نگرش دانش آموزان و دانشجویان ایرانی به آثار ادبی بررسی نشده است. محققان پژوهش حاضر با آگاهی از این خلا پژوهشی و با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به مطالعه نگرش دانشجویان به نمونه هایی از شعر معاصر فارسی پرداخته اند. با الهام از چارچوب نظری والا (۲۰۱۱) سه مفهوم ارزیابی (سطح کیفی)، فهم پذیری (میزان پیچیدگی) و تاثیرگذاری درنظر گرفته شد و پس از انتخاب شعر «پرنده مردنی است» از فروغ فرخزاد و شعر «محاق» از احمد شاملو پرسش نامه ای مبتنی بر سه مفهوم پیش گفته طراحی شد. ۱۲۰ دانشجو دو شعر ذکرشده را مطالعه کردند و به پرسش های پرسش نامه پاسخ دادند. یافته های پژوهش نشان داد که ازنظر آزمودنی ها سطح کیفی دو شعر از سطح مطلوب بالاتر است، هردو شعر قابل فهم اند و تا اندازه ای مبین احساسات آنان هستند. تحلیل یافته های مبتنی بر متغیر جنسیت حاکی از آن است که نگرش زنان و مردان درخصوص سطح کیفی و تاثیرگذاری دو شعر تقریبا مشابه است، اما درباره عامل فهم پذیری تفاوت بارزی مشاهده شد، به طوری که آزمودنی های زن هردو شعر را پیچیده تر دانستند. آزمودنی ها «تنهایی» و «خفقان» را به ترتیب به مفاهیم محوری دو شعر فرخزاد و شاملو معرفی کردند. محققان بر این باورند که سنجش نگرش اهل زبان به آثار ادبی می تواند، درکنار کمک به برنامه ریزی آموزش ادبیات در سطوح آموزشی مختلف، عرصه جدیدی را در مطالعات میان رشته ای با محوریت زبان و ادبیات فارسی باز کند.
Although literary texts are extensively taught at schools and universities، to date the attitude of Iranian students towards literary texts has remainedunderstudied. Taking this research gap into account، the writers of the present article adopted a descriptive-analytical approach and examined a sample of students' attitudes towards Persian contemporary poems. Taking Vala (2011) theoretical model، three concepts، i.e. evaluation، comprehensibility، and impressiveness are considered. Next، two poems including"Remember the flight، the bird is mortal" by ForouqFarokhzad، and "Abyss" penned by Ahmad Shamlou are selected and used to design a researcher-made questionnaire. 120 students of Humanities read the poems and answered the questions. The findings indicated that the participants evaluate the level of the poems higher than the mean. They stated that the poems are comprehensible and fairly express their emotions. Analyzing the data with respect to the gender variable showed that the male and female participants have quite the same attitude concerning the evaluation and impressiveness of the poems، but a significant difference was noticed in comprehensibility as the female participants believed that the poems are more complex. The subjects maintained that "Abyss" was more complex than"Remember flight، the bird is mortal". The subjects selected "loneliness" and "despotism" as the key concepts of the poems of Farokhzad and Shamlou respectively. We believe that measuring the attitudes of language users towards literary works contributes to the educational syllabus design and opens a novel horizon in the interdisciplinary studies with the emphasis on Persian language and literature.
خلاصه ماشینی:
"با الهام از چارچوب نظری والا (۲۰۱۱) سه مفهوم ارزیابی (سطح کیفی )، فهم پذیری (میزان پیچیدگی) و تأثیرگذاری درنظر گرفته شد و پس از انتخاب شعر «پرنده مردنی است » از فروغ فرخزاد و شعر «محاق » از احمد شاملو پرسش نامه ای مبتنی بر سه مفهوم پیش گفته طراحی شد.
□بسیار پیچیده □ پیچیده □قابل فهم □ ساده □ بسیار ساده ٣- این شعر تا چه حدی می تواند بیانگر عواطف و احساسات شما باشد؟ □ بسیار زیاد □ زیاد □ تا حدی □ کم □ بسیار کم ٤- به نظر شما کدام یک از موارد زیر به مفهوم مرکزی شعر اشاره دارد؟ □ بیهودگی □ شکست □ مرگ □تنهایی ٥- با خواندن این شعر دچار چه احساسی شده اید؟ □ امید □ یأس □ حسرت □خستگی ٦- می توانید هر نظر دیگری را که دربارة شعر دارید در این قسمت بنویسید: «به نام خدا» دانشجوی عزیز، ضمن سپاس از همکاری صمیمانة شما، لطفا پس از خواندن دقیق شعر زیر، با تأمل ، به سؤالات مطرح شده در این زمینه پاسخ دهید: به نو کردن ماه بر بام شدم با عقیق و سبزه و آینه داسی سرد بر آسمان گذشت که پرواز کبوتر ممنوع است صنوبرها به نجوا چیزی گفتند و گزمگان به هیاهو شمشیر در پرندگان نهادند ماه برنیامد سؤالات پرسش نامه ١- سطح این شعر را چگونه ارزیابی می کنید؟ □عالی □بسیار خوب □خوب □متوسط □نازل ٢-به نظرم این شعر از نظر ادبی ............."