چکیده:
اینک صحبت در خصوص این موضوع که شبکههای اجتماعی خود به تحولات سیاسی زیادی جامه عمل پوشانده، چنانکه در تحولات بیداری اسلامی عربی مشاهده میکنیم، چندان دور از واقعیت نیست. بدون تردید نمیتوان انقلاب ها و جنبشهای اخیر منطقه را جدای از نقش رسانه و شبکههای اجتماعی مورد بررسی قرار داد. رسانههای بینالمللی شده و شبکههای اجتماعی مجازی، چه تأثیری بر هویت ملی (و بهطور خاص حوزهی تمدنی فارسی زبان) کاربران ایرانی داشته است؟ از یکسو شکاف دیجیتال(digital divide) در توزیع اطلاعات از ناحیه رسانه بینالمللیشده، توان تأثیرگذاری آنرا سلب نموده، و از دیگرسو، جهانی شدن مانع ازکارآمدی کارگزاری آگاهی بخش بینالمللیشده، شده است که این مورد دوم خود، به دو دلیل منجر به بازگشت به هویت مادر (و در اینجا حوزهی تمدنی فارسی) میشود و توانایی رسانه بینالمللیشده در جهت ایجاد دو و چند دستگی تمدنی و ملی را از کار انداخته است، این دو دلیل،یکی ضرورت توجه به هویت مادر و دیگر، ضرورت شکلگیری و قوام ائتلاف تمدنی است. که برای اثبات این دو مورد از اعضا و شهروندان شبکههای اجتماعی فیس بوک و تلگرام آزمونی صورت گرفته است
خلاصه ماشینی:
رسانههای بینالمللیشده و شبکههای اجتماعی مجازی چه تأثیری بر هویت ملی کاربران ایرانی (و بهطور خاص حوزة تمدنی فارسیزبان) داشته است؟ ازیکسو، شکاف دیجیتال (digital divide) در توزیع اطلاعات از ناحیة رسانة بینالمللیشده توان تأثیرگذاری آن را سلب کرده و، ازدیگرسو، جهانیشدن از کارآمدی کارگزاری آگاهیبخش بینالمللیشده ممانعت کرده است که این مورد دوم خود به دو دلیل به بازگشت به هویت مادر (و در اینجا حوزة تمدنی فارسی) منجر میشود و توانایی رسانة بینالمللیشده در ایجاد دو و چنددستگی تمدنی و ملی را از کار انداخته است.
حال سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که رسانههای بینالمللیشده و شبکههای اجتماعی مجازی چه تأثیری بر هویت ملی و تمدنی کاربران ایرانی (و بهطور خاص حوزة تمدنی فارسیزبان) داشته است.
بنابراین، ضمن پذیرش این موضوع که شکاف دیجیتال بهدلیل عدم توازن در توزیع اطلاعات بین نیروهای مختلف اجتماعی زمینههای وسیعی برای دگرخواهی هویتی و تأثیر بر زندگی همگونة سیاسی و ملی ایجاد نمیکند به پردازش موضوع اصلی مقاله یعنی این نسبتسنجی (یعنی جهانیشدن، و در اینجا استفاده از شبکههای اجتماعی، عامل بازگشت به هویت مادر و در این پژوهش زیرسیستم و حوزة فارسیزبان بوده است) خواهیم پرداخت تا تحقیق حاضر را مسلح به بعد تئوریک و انضمامی کنیم.
در بخش نخست، ضمن نگاه کلی به نظریات فرهنگ و ارتباطات و تأثیر جهانیشدن بر آنها، پدیدة حوزة عمومی جدید را توضیح خواهیم داد و در گفتار دوم به تأثیر رسانۀ بینالمللیشده، شبکههای اجتماعی، و فضاهای بینالمللیشده (در حوزة عمومی جدید) بر ایجاد شکاف در زندگی سیاسی ـ اجتماعی و تمدنی و ملی و خاصه حوزه و زیرسیستم تمدنی فارسیزبان میپردازیم.