چکیده:
مقالهی حاضر با رویکرد معناشناسی شناختی و به روش پیکرهای به مطالعه چندمعنایی فعل «دیدن» در زبان فارسی میپردازد. چندمعنایی شرایطی است که در آن یک واژه، چندین معنای مرتبط به هم دارد. از حوزههای مهم بررسی چندمعنایی در رویکرد شناختی، مطالعهی افعال حسی است. منظور از افعال حسی، فعلهایی مانند «دیدن»، «شنیدن»، «بوئیدن»، «چشیدن»، «خوردن» و «لمسکردن» است که مربوط به عملکرد حواس پنجگانهاند. پژوهش حاضر تحلیلی بر چندمعنایی فعل «دیدن» به عنوان یکی از افعال حسی در زبان فارسی برمبنای دادههای پیکرهای و براساس الگوی آنتونانو (1999، 2013) و سویتسر (1990) ارائه میدهد. از آنجا که اطلاعات مندرج در واژهنامههای مختلف در خصوص معانی فعل «دیدن» یکدستی نشان نمیدهد بر آن شدیم تا در یک مطالعه پیکرهای معانی متفاوت فعل «دیدن» را به دست آوریم و شبکه معنایی آن را ترسیم کنیم. این شبکهی چندمعنایی میتواند در فرهنگنگاری و آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان کاربرد داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر تحلیلی بر چندمعنایی فعل «دیدن» بهعنوان یکی از افعال حسی در زبان فارسی بر مبنای دادههای پیکرهای و براساس الگوی آنتونانو (1999، 2013) و سویتسر (1990) ارائه میدهد.
در پژوهش حاضر قصد برآنست تا چندمعنایی فعل «دیدن» به عنوان یکی از افعال حسی در زبان فارسی بر مبنای دادههای پیکرهای و براساس الگوی آنتونانو (1999، 2013) و سویتسر E.
ir"/ (PLDB)، چه طبقهبندیای از معانی این فعل بهدست میدهد؟ و همچنین تحلیل بسامدی معانی «دیدن» در پیکره چه نتیجهای را مینمایاند؟ به منظور پاسخ به پرسشهای فوق ابتدا در مطالعه کتابخانهای در فرهنگ تاریخی ریشه شناختی افعال زبان فارسی و واژهنامههای دهخدا، معین و فرهنگ بزرگ سخن، مدخل فعل «دیدن» بررسی شد.
ویبرگ (1984) به بررسی این مسئله در پنجاه و سه زبان پرداخته و یک دستهبندی از افعال حسی ارائه داده است.
آنتونانو (1999) در رسالۀ دکترای خود با عنوان چندمعنایی و استعاره در فعلهای حسی: مطالعهای بینازبانی Polysemy and Metaphore in Perception Verbs: A Cross- Linguistic Study"/به بررسی چندمعنایی از منظر معناشناسی شناختی در سه زبان انگلیسی، باسک و اسپانیایی پرداخت.
تحلیلهای پیکرهای از چندمعنایی فعل «دیدن»، بسامد معانی را در قالب جدول(2) ارائه میدهد که براساس آن، «دیدن» در معنای «نگاهکردن» از بالاترین بسامد برخوردار است و پس از آن «دیدن» در معنای «بررسیکردن» قرار دارد.
"What is Universal and what is Language, specific in the Polysemy of Perception Verbs?" In Revue roumaine de linguistique (ed.