چکیده:
هدف از این مطالعه بررسی روند بیماری هلندی در اقتصاد ایران و ارائه شاخصی جهت سنجش آن طی دوره 1357 تا 1387 با استفاده از روش فازی می باشد. برای این منظور مولفه های عمده بیماری هلندی در اقتصاد ایران از ادبیات تجربی استخراج شده و سری زمانی بیماری هلندی با استفاده از نرم افزار (MATLAB) برآورد شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، که بعد از وقوع هر شوک نفتی بیماری هلندی در مقیاس متفاوتی در اقتصاد ایران رخ داده، به گونه ای که پس از شوک نفتی اول در دهه پنجاه به طور بی سابقه ای بیشترین مقیاس بیماری هلندی در کشور رخ داده است. در دهه شصت به دلیل رونق کمتر درآمدهای نفتی آثار بیماری هلندی در مقیاس کمتری به وقوع پیوسته است. وقوع شوک نفتی در دهه هفتاد میزان بیماری هلندی را در اواسط این دهه تشدید کرده است. همچنین با بروز شوک نفتی (1380-1385) به دلیل وجود حساب ذخیره ارزی در اوایل دهه، بیماری هلندی با شدت کمتری به وقوع می پیوندد، اما از سال 1383 به بعد به دلیل تغییر ماهیت این حساب و برداشت های بی رویه از آن میزان بیماری هلندی نیز شدت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"بدین ترتیب که با استفاده از متغیرهای قیمت نسبی کالاهای غیرقابل مبادله به قابل مبادله و نرخ رشد نقدینگی، شاخص بخش پولی، با استفاده از متغیرهای تراز بازرگانی منهای نفت، نسبتهای ارزش افزوده بخش ساختمان و کشاورزی به GDPبدون نفت، شاخص بخش واقعی و با استفاده از متغیرهای نسبت درآمد نفت به درآمدهای عمومی بودجه و نسبت درآمدهای نفتی به GDP، شاخص بخش مالی بیماری هلندی به دست میآید.
بنابراین افزایش قیمت نسبی کالاهای غیرقابل مبادله به قابل مبادله منجر به تقویت نرخ ارز حقیقی شده که گسترش واردات و کاهش صادرات غیرنفتی را به همراه دارد، از این رو یکی از پیامدهای بروز بیماری هلندی در کشور کاهش توان رقابتپذیری در عرصه بینالمللی است.
بدین ترتیب که با استفاده از متغیرهای قیمت نسبی کالاهای غیرقابل مبادله به قابل مبادله و نرخ رشد نقدینگی شاخص بخش پولی بیماری هلندی و با استفاده از متغیرهای تراز بازرگانی منهای نفت، نسبت ارزش افزوده بخش ساختمان به GDP بدون نفت و نسبت ارزش افزوده بخش کشاورزی بهGDP متغیر تراز بازرگانی بدون نفت از تفاضل صادرات غیرنفتی از واردات حاصل میشود.
در این تحقیق از هفت متغیر عمده بیماری هلندی استفاده گردید که در سه بخش متغیرهای بخش مالی مشتمل بر نسبت درآمد نفت به درآمدهای عمومی بودجه، نسبت درآمد نفت به GDP؛ متغیرهای بخش پولی شامل نرخ رشد نقدینگی و قیمت نسبی کالاهای غیرقابل مبادله به قابل مبادله و متغیرهای بخش واقعی شامل تراز بازرگانی منهای نفت، نسبتهای ارزش افزوده بخش ساختمان وکشاورزی به GDPبدون نفت تقسیم شده است."