چکیده:
هدف از اجرای این پژوهش، ارزیابی و نقد کتاب های درسی تازه تالیف زبان انگلیسی پایه های هفتم، هشتم، نهم موسوم به پراسپکت (Prospect 1،2،3) و پایه دهم موسوم به ویژن1 (Vision1) مدرسه های ایران از منظر توانش ارتباطی بین فرهنگی[1] و فرافرهنگی[2] است. چهارچوب نظری این پژوهش که به روش کیفی است بر اساس مدل های توانش فرافرهنگی لیدیکوت[3] (2000) و توانش ارتباطی بین فرهنگی بایرام[4] (1997 و 2009) (Intercultural and Metacultural Communicative Competence) بود. برای اجرای پژوهش، نخست این مجموعه کتاب های درسی از منظر توانش ارتباطی بین فرهنگی و فرافرهنگی، بررسی کیفی و ذهنی شد. سپس، با 22 معلم زبان انگلیسی دارای تجربه در تدریس این کتاب ها، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته صورت گرفت. مصاحبه ها ضبط شده و سپس مورد تحلیل محتوا قرار گرفتند. یافته ها نشان دهنده آن بود که این کتاب ها، شامل برخی جنبه های فرهنگ بومی با تاکید بر دستور زبان و کارکردهای زبانی است ولی به توسعه توانش فرافرهنگی و بین فرهنگی توجه نشده است. همچنین، دو الگوی اصلی «گسستگی فرهنگ از زبان» و «ایرانیزه کردن گفتمان و محتوای کتاب» از داده های مصاحبه استخراج شد. نتیجه گیری می شود که علاوه بر توجه به فرهنگ بومی در نگارش مطالب این کتاب ها، وفاداری به «رویکرد ارتباطی فعال و خودباورانه»[5] که شالوده این کتاب بومی بر آن است، ضرورت دارد.
This article evaluates Prospect series (1، 2، 3) and Vision 1، newly developed local textbooks used for teaching English as a foreign language in the Iranian junior and senior secondary schools. Liddicoat’s (2002) metacultural and Byram’s (1997، 2009) intercultural communicative competence models were adopted as the theoretical framework guiding the study. First، the textbooks were subjectively analyzed according to the models to see how metacultuural and intercultural knowledge are included. Then، semi-structured interviews were conducted with 22 teachers of the books (both male and female) to get a better understanding of the issue. The data were audio-recorded، transcribed، and subjected to content analysis. The accuracy and the internal validity of the interviews were ensured using member checking (Bazeley، 2013; Flick، 2014b). The results revealed that some local aspects of the Iranian culture were incorporated in the books، but the major focus was still on grammar and teaching functions. The books، however، were found not to sufficiently deal with metacultural and intercultural knowledge development. Considering teachers’ accounts، two major themes were identified in the interview data: disassociation of culture from language and Iranianization of the discourse and contents of the textbooks. The article argues that these shortcomings can result in loss of allegiance to the principles of “active and self-reliant communicative approach” as the foundation of the textbook. The article concludes with some suggestions for revisions for forthcoming revisions of the textbooks.
خلاصه ماشینی:
چهارچوب نظري اين پژوهش که به روش کيفي است بر اساس مدل هاي توانش فرافرهنگي ليديکوت ٣ (٢٠٠٠) و توانش ارتباطي بين فرهنگي بايرام ٤ (١٩٩٧ و ٢٠٠٩) (Intercultural and Metacultural Communicative Competence) بود.
يافته ها نشان دهنده آن بود که اين کتاب ها، شامل برخي جنبه هاي فرهنگ بومي با تأکيد بر دستور زبان و کارکردهاي زباني است ولي به توسعه توانش فرافرهنگي و بين فرهنگي توجه نشده است .
در توانش فرافرهنگي باور بر اين است که نميتوان تمام جنبه هاي فرهنگ را همانند زبان آموزش داد و به جاي تدريس جنبه هاي مختلف فرهنگ مقصد، بهتر است براي مفهوم سازي فرهنگ هدف ، در يادگيرندگان نوعي آگاهي ايجاد شود تا آنها بتوانند مفاهيم و مضامين فرهنگي را مبادله کنند.
Liddicoat, Papademetre, Scarino & Kohler 3.
در همين رابطه ، ژو٣ (٢٠١٧) توانش فرافرهنگي را شامل سه مؤلفه آگاهي از تغييرات ٤، راهبرد تبيين ٥، و راهبرد مذاکره 6 ميداند و بر اين باور است که آشنايي با نظام هاي مختلف مفهوم سازي فرهنگي و بيان آنها در صورت نياز مخاطبان ، از ويژگيهاي سخنرانان حرفه بوده و آموزش زبان شامل بررسي چنين نظام هايي براي اتخاذ راهکارهاي مناسب جهت برقراري ارتباطات مؤثر است (ژو، ٢٠١٨).
با اين تفاسير، ميتوان گفت که در کتاب ، به پرورش توانش و مهارت هاي بينافرهنگي اهميت لازم داده نشده است که در نتيجه آن ، دانش آموزان در فراگيري، تحليل و ارزيابي فرهنگ زبان انگليسي توانمند نميشوند.
(2017) Developing meta-cultural competence in teaching English as an international language.