چکیده:
حس تعلق به مکان، موجب تبدیل فضا به مکانی با ویژگیهای حسی و رفتاری خاص برای افراد میشود و توجه به تقویت آن خصوصاً در مراکز قدیمی و بافت تاریخی شهرها از اساسیترین دغدغههای دانش طراحی شهری محسوب میگردد. مطالعات بسیاری بر ضرورت توجه به نقش عناصر کالبدی در شکلگیری و تداوم رضایتمندی از مکان، هویت فردی و حس تعلق اشاره مینماید. از این رو هدف پژوهش حاضر استخراج هنجارها و سنجههای کالبدی جهت ایجاد و ارتقاء حس تعلق و سنجش این هنجارها و سنجهها در خیابان بیهق شهر سبزوار است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده، رویکردی ترکیبی دارد. ابتدا با استفاده از مطالعه و بررسی متون نظری موجود، عوامل کالبدی مؤثر بر حس تعلق به مکان استخراج گردیده و در قالب هنجارها و سنجههایی دسته بندی شده اند که روش مورد استفاده در این قسمت از نوع کیفی است. در گام بعدی با هدف سنجش وضعیت موجود و بررسی هنجارها و سنجههای کالبدی مؤثر بر حس تعلق حاصل از مبانی نظری در نمونهی مورد مطالعه از تکمیل پرسشنامه استفاده شده و اطلاعات حاصل از طریق بررسی رابطهی همبستگی (همبستگی پیرسون) بین متغیرهای مستقل و وابستهی تعریف شده با استفاده از نرم افزار SPSS و به روش کمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج بررسی نشان میدهد سه هنجار «تنوع و جذابیت»، «شخصیت کالبدی منحصر بفرد» و «دید و منظر» نسبت به سایر عوامل کالبدی همبستگی بیشتری با حس تعلق به مکان مورد مطالعه دارند و «انعطاف پذیری» از میزان همبستگی پایینتری نسبت به سایر عوامل برخوردار است. همچنین سنجههای «وجود تسهیلات رفاهی»، «وجود پارکینگ کافی»، «وجود نظم و هماهنگی»، «رعایت تناسبات بصری در فضا» و «ایمنی عابر پیاده» به ترتیب کمترین مطلوبیت را دارند که لازم است به منظور افزایش حس تعلق به مکان، در بازطراحی فضا مورد توجه بیشتری قرارگیرند.
خلاصه ماشینی:
ابتدا با استفاده از مطالعه و بررسی متون نظری موجود، عوامل کالبدی مؤثر بر حس تعلق به مکان استخراج گردیده و در قالب هنجارها و سنجه هایی دسته بندی شده اند که روش مورد استفاده در این قسمت از نوع کیفی است .
برای پاسخگویی به سؤالات تحقیق ، در گام اول ، با استفاده از مطالعه و بررسی متون نظری موجود، عوامل کالبدی مؤثر بر حس تعلق به مکان استخراج گردیده و در قالب هنجارها و سنجه هایی دسته بندی شده اند که روش مورد استفاده در این قسمت از نوع کیفی است .
در گام بعدی با هدف سنجش وضعیت موجود خیابان بیهق سبزوار و بررسی هنجارها و سنجه های کالبدی مؤثر بر حس تعلق حاصل از مبانی نظری در آن ، از روش تکمیل پرسش نامه استفاده شده و اطلاعات حاصل از طریق بررسی رابطه ی همبستگی (همبستگی پیرسون ) بین متغیرهای مستقل و وابسته ی تعریف شده ، در قالب جدول ها و نمودارهای ستونی و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
یافته ها و تجزیه و تحلیل : همان گونه که پیش تر نیز گفته شد، در این پژوهش به منظور استخراج نتایج ، گویه های مربوط به پرسش نامه ی «ارزیابی میزان حس تعلق به خیابان بیهق » مجموعا به عنوان متغیر وابسته (حس تعلق ) در نظر گرفته شده و میزان همبستگی و معناداری آن با متغیرهای مستقل (عوامل کالبدی حس تعلق ) مورد بررسی قرار گرفته است .