چکیده:
کوتاه زمانی است که واژه و اصطلاح طرح خاورمیانه بزرگ به عرصه واژگان علوم سیاسی وارد شده است. از این رو از طرح خاورمیانه بزرگ در فرهنگنامههای علوم
سیاسی خبری نیست. از آن جا که آمریکا و متحدان اروپاییاش ارائهدهنده این طرحاند، تلاشهای غربی فراوانی برای تحققبخشی به آن صورت گرفته و به سخنی رایج
در عرصه دیپلماسی و رسانههای جهانی و منطقهای تبدیل شده است. با وجود این، هنوز مفهوم روشنی از طرح خاورمیانه بزرگ در دست نیست و تنها کلیاتی از آن ارائه
میشود؛ پس طبیعی خواهد بود که سؤال از چیستی طرح خاورمیانه بزرگ، دغدغهای برای ذهنهای کنجکاو باشد. مقاله حاضر در پی آن است برای چیستی این طرح و
سؤالات پیرامون آن، پاسخی بیابد.
خلاصه ماشینی:
"را در مبحث زیرین پی میگیریم: محتوای طرح خاورمیانه بزرگ محتوای طرحی که خاورمیانه بزرگ نامیده میشود، مؤلفههای زیر را در بر دارد: طرح مسئله:به اعتقاد غرب، کاستیهای سهگانهای که در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد طی سالهای 2002 و 2003 /1381 و 1382 آمده است، یعنی فقدان آزادی، سطح نازل دانش و جایگاه نامناسب زنان در کشورهای خاورمیانه، میتواند به عواقبی منجر شود که حتی منافع ملی هر یک از کشورهای عضو گروه هشت را نیز تهدید کند.
بهرغم تناقضها و ابهامهای متعدد فوق که در طرح آمریکا درباره خاورمیانه بزرگ، وجود دارد، در خصوص رویکرد امنیتی به قدرت هژمونیک واشنگتن که مورد توجه اغلب ناظران و حتی طراحان آمریکایی قرار گرفته است این سؤال اساسی مطرح است که: برای ایجاد ثبات دراز مدت در خاورمیانه بزرگ، چه سطحی از درگیری آمریکا در این منطقه لازم است؟ و آیا آمریکا قادر است در سطح گسترده و طولانی مدت متناسب با اهداف کلان خود در خاورمیانه درگیر بماند؟ عناصر اصلی رویکرد هژمونیک حضور در عراق و روی کار آوردن نظام مطلوب در آن کشور، در تنگنا قرار دادن سوریه و اعمال فشار و حرکت ایذایی علیه ایران، خروج نیروهایش از عربستان سعودی، دور شدن از نقش به ظاهر میانجی در قضیه فلسطین و تغییر و تعدیل رژیمهای عربی، همگی نمیتواند در قالب یک استراتژی منسجم گنجانده شود؟ آمریکا تا کی و تا کجا میتواند به هزینه کردن منابع انسانی، مالی و سیاسی در خاورمیانه ادامه دهد و اقدامات مستقیم و غیرمستقیم سایر بازیگران عمده بینالمللی را خنثا و بعضا آنها را با خود همراه نماید؟ ارزیابی دقیق این موضوعات و پاسخ واقعبینانه و روشن به این سؤالات کلیدی وضعیت مبهم خاورمیانه بزرگ را بهتر از گذشته در افق دید قرار خواهد داد (همان و گزارش پژوهشی..."