چکیده:
توجه به عناصر درونی طرح تقریب هدف اساسی این مقاله است و در آن تعدیلهایی که لازم است برای کارآمد سازی طرح تقریب مد نظر قرار گیرد، بررسی میشود .
مشکلات ناشی از مفهوم تقریب و ایرادهای آن ، مسئله اختلافات مذهبی و ساز و کارهای موجود، از جمله مسائلی است که مورد توجه قرار گرفته و فرا افکنی مشکلات
و مرتبط ساختن آنها به کسانی غیر از مسلمانان در برخی موارد، از جمله راه کارهای ناکارآمد و غلط معرفی میشود .
توجه به نیازهای معرفتی و اجتماعی و مسائل سیاسی ، انحراف از هدف اصلی تقریب و تلاش هر یک از طرفداران آن برای حق جلوه دادن خود ، مشکلات
برخاسته از وابستگی مذهبی و دینی اقلیتها در کشورهای مسلمان در ادامه و مطرح شده است. نگارنده سپس با بررسی موانع تقریب و توجه دادن به سخنان بزرگان
دینی در این خصوص ، موانع و مشکلات دیگری را که مانع تحقق تقریب است مطرح میکند.
هم چنین لزوم توجه به حج و جمعیت عظیمی از مسلمانان که در ایام حج راهی صحرای عرفات و سرزمین مکه میگردند و امکان استفاده بهینه از این شرایط در
جهت تحقق اهداف تقریب، از مسائل مهمی است که در این مقاله مطرح و بررسی شده است .
خلاصه ماشینی:
"ما تاریخ را از ظواهر اینگونه مسائل تبرئه نمیکنیم بلکه فقط تأکید میکنیم که این عوامل تنها عوامل بروز اختلاف میان مسلمانان و بلکه میان همه بشر نبوده است، چون سرشت مطالعات علمی و دادههایی که برای عقل از نظر کمیت و کیفیت فراهم میشود و سرشت شرایط تاریخی، تشکیل دهنده روش بحث علمی میباشد و طبیعت متون منابع دینی از کتاب و سنت و نیز خود متن، با طبیعتی که دارد در صورت تراکم نگاههای عقلی به آن در برگیرنده وجههای گوناگون و تفسیرهای متعدد بوده و نیز ناپدید شدن بسیاری از قراین و شواهد تاریخی که به واسطه دهها عوامل مختلف پدیدار گشته است، همه این گونه مسائل و غیره میتواند ایجاد کننده اختلاف کلامی و فقهی میان مسلمانان شود.
ثانیا: اصطلاح قرآنی نظیر مسلمانان و موءمن و برادر و مصدق و غیره اصطلاحاتی هستند که در زمانی صادر شدهاند که تحول بزرگی در اصطلاح به وجود نیامده بود؛ مثلا معنای واژه موءمن که برخی از علمای شیعه آن را اراده میکنند، به معنای شیعه اثنی عشری در ادبیات قرن دوم هجری است، یعنی تقریبا آغاز زمان امام باقر و این بدین معنا است در متونی همچون حقوق موءمن بر موءمن، دسترسی به مفهومهای مربوط به برادری اسلامی عام و یا با طرح وحدت و یا تقریب دشوار خواهد بود، چون همان اصطلاح در مدلول خود طبق این اعتقاد شاهد تحول شده است."