چکیده:
سبک آذربایجانی یا ارّانی سبک شاعران حوزه شمال غربی ایران یعنی منطقه ارّان وآذربایجان در قرن ششم است. رئیس این حوزه ادبی ابوالعلاء گنجوی بود. شاعران معروف آن عبارتند از : مجیرالدین بیلقانی، فلکی شروانی، خاقانی و نظامی. مختصّات شعری آنان از نظر بنیان زبان ،همان زبان خراسانی است اما از نظر فکری و مخصوصا از نظر مختصّات ادبی تحوّل عظیمی را ایجاد کرده است. در این مقاله به بررسی عناصر سبکی شعر فلکی یکی از بنیانگذاران سبک آذربایجان از جنبه های مختلف (زبانی،فکری و ادبی ) پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
سبک آذربایجانی و جایگاه فلکی مرحوم دکتر محمد امین ریاحی در مقدمة نزهة المجالس در باب سبک آذربایجان گوید: « پژوهندگان در بررسی آثار گویندگان اران چـون خاقـانی و مجیرالـدین بیلقـانی و فلکـی شروانی و ابوالعلای شروانی شیوه ای جز شیوة سخن شـاعران سـایر نـواحی یافتـه انـد، و بـه مختصاتی به ابهام اشاره کرده اند که میتوان مجموع آنها را « نازک خیالی و پیچیده گـویی » خلاصه کرد.
در این مقاله ضمن معرفی تصحیح و تعلیق دیوان فلکی به اهتمام نگارنـدة مقالـه بـرای شناساندن فلکی در کنار خاقانی به عنوان شاعر قصیده سرای سبک آذربایجانی بـه بررسـی ویژگیهای سبکی شعر او از جنبه های مختلف میپردازیم .
بعضی ویژگیها و نوآوریهای فلکی در اشعارش فلکی یکی از شاعران مهم و بنیانگذار سبک آذربایجان است که قبل از خاقانی و نظـامی و مجیر به سرودن شعر پرداخته و بیشتر ویژگیهای سبک آذربایجان در شعر او مشهود است و میتوان گفت که بعد از ابوالعلا دومین شاعر آذربایجان است و چون میزان اشـعار ابـوالعلا آنقدر نیست که بتوان به اکثر ویژگیهای سبک آذربایجانی در آن دست یافت بنابر این فلکی اولین شاعری است که بیشترین خصایص سـبک آذربایجـان در شـعر او دیـده میشـود؛ در ضمن بعضی ویژگیها و نوآوریهای ادبی و لغوی که خاص شعر اوست و میتوانـد در سـبک شناسی شعر فارسی مورد توجه قرار گیرد به اختصار در زیر ذکر میشود: تجدید مطلع در شعر فلکی فلکی در قصایدی که تجدید مطلع کرده در بیت قبل از مطلع ثانی ، مطلع دوم را با نـام غزل بیان کرده و موضوع آن را به عاشقانه و در توصیف زیباییهای صوری معشوق که همـان ممدوح است تغییر داده است همچون ابیات زیر از چند قصیده کـه قبـل از تجدیـد مطلـع سروده است .