چکیده:
مقاله حاضر بر آن است؛تا با ذکر شواهدی از کتاب قوتالقلوب ابوطالب مکّی و مجموعه مثنویهای چهارگانه مصیبت نامه،الهی نامه،منطق الطیر و اسرارنامه عطّار به تبیین مشابهات و میزان تاثیرپذیری عطّار از این کتاب بپردازد. این مقاله در دو بخش مجزا ابتدا به بررسی تمثیلات مشابه در آثار این دو عارف و سپس به بررسی مضامین یکسان میان آنها میپردازد و با تحلیل مطالب ارائه شده در هر قسمت، تصویر روشنی از رابطه فکری این دو عارف و میزان تاثیرپذیری عطّار از این کتاب به نمایش میگذارد.و در پایان به نتیجه گیری روشنی در باب اشکال گونهگون این تاثیرپذیری دست مییابد.
خلاصه ماشینی:
(دریـای جـان ،ج ١،ص ٧٥ و ٣٠٠ و نیـز مصیبتنامه ، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی ،تعلیقات بیت ١٣٤٦،نقل به مضمون ) عین تمثیل به کار رفته در حدیقه سنایی چنین است : در اثــــــر خوانــــــده ام کــــــه روح الله شـــد بـــه صـــحرا بـــرون شـــبی ناگـــاه ســاعتی چـــون برفـــت خـــواب گرفـــت بـــه ســـوی خوابگـــه شـــتاب گرفـــت ســـنگی افگنـــده دیـــد بـــالش ســـاخت خــواب را جفــت گشــت و بــیش نتاخــت ســــاعتی خفــــت و زود شــــد بیــــدار دیــــــد ابلــــــیس را در آن هنجــــــار گفـــت : ای رانـــده ای ســـگ ملعـــون بــه چــه کــار آمــدی بــرم بــه فســون جایگــاهی کــه عصــمت عیســی اســت مـر تـو را کـی در آن مکـان مـاوی اسـت گفـــت :بـــر مـــن تـــو زحمـــت آوردی در ســـــــرایم تصـــــــرفی کـــــــردی بـــا مـــن آخـــر تکلـــف از چـــه کنـــی در ســــرایم تصــــرف از چــــه کنــــی ملــک دنیــا همــه ســرای مــن اســت جــای تــو نیســت ملــک و جــای منســت ملکــت مــن بــه غصــب چــون گیــری تـــو بـــه عصـــمت مـــرا زبـــون گیـــری گفـــت :بـــر تـــو چـــه زحمـــت آوردم قصـــد ملکـــت بگـــو کـــه کـــی کـــردم گفــت :کــین ســنگ را کــه بــالش تســت نــه ز دنیاســت چــون گرفتــی سســت عیســـی آن ســـنگ را ســـبک بنـــداخت شـــخص ابلـــیس زان ســـبب بگـــداخت گفـــت :خـــود رســـتی و مـــرا رانـــدی هــــــردوان را ز بنــــــد برهانــــــدی بــا تــو زیــن پــس مــرا نباشــد کــار ملکـــت مـــن تـــو رو بـــه مـــن بگـــذار (حدیقة سنایی ،ص ٣٩٣-٣٩٢) ٢)تمثیل دوم قوت القلوب : و روینا آن عیسی علیه السلام مر فی سیاحیه برجل نائم ملئف فی عبایه فأیقظطه و قال قم: یا نائم فادگراله تعالی فقال:ما ترید مثی ؟ی قد ترکت لأهلها فقال له ترجمه:روایت شده که عیسی علیه السلام در سیاحت خویش مردی را دید که در حالی که عبایش را به دور خود پیچیده بود به خواب رفته بود؛به اوگفت: ای خوابیده برخیز و خدا را یاد کن.