چکیده:
در بیشتر آثار ادبی جهان ـ اعم از ادب غنایی، نمایشی و حماسی ـ زنان حضوری چشمگیر داشته و نقشهای متفاوتی را ایفا کرده¬اند. امروزه اندیشمندان جهان بر این باورند که بایستی مرزهای نگرشهای یکسویه را درهم شکست و از طریق مقایسه بستر مناسبی برای یافتن معیارهای سنجش و شناخت هرچه دقیقتر آثار خودی فراهم کرد. بدین ترتیب، بدیهی است که بررسی نقش زن در قالب ادبیات تطبیقی میتواند به بهترین صورت، بیانگر نوع نگرش به زن در فرهنگ ملل مختلف و اهمیت حضور وی در زمینه¬های فردی، خانوادگی، اجتماعی و سیاسی باشد.
مقاله حاضر به توصیف زنان در دو حماسه ایرانی و آلمانی - شاهنامه و نیبلونگن- میپردازد. برای این منظور، پس از ارائه چکیده¬ای موجز از حماسه نیبلونگن با دیدی موشکافانه ساختار این دو اثر را مقایسه میکند و میکوشد تا نمودهای متفاوت شخصیت زن یعنی مادر، همسر، جنگاور و شهربانو بودن را بررسی و تحلیل کند. در این راستا شباهتها و تفاوتهای نقش زن در دو اثر به طور مشروح و با ذکر مثال بیان میشود. برای هرچه روشنتر شدن مطالب، نمودارهایی آورده میشود که به کمک آنها خواننده میتواند نگاهی اجمالی به توضیحات یادشده داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
com@farahfar٦١ مقدمه بی شک کمتر اثر ادبی را میتوان یافت که در آن ، زنان دوشادوش مردان نقش آفرینی نکننـد و نگاهی گذرا به ادبیات ایران و جهان این موضوع را روشن میسـازد کـه نـه تنهـا زنـان در بیشتر آثار غنایی و نمایشی حضور دارند که در متون حماسی نیز ظهوری چشمگیر یافته اند.
پرسش دوم را نیز میتوان این گونه پاسخ داد که اگرچه شاهنامه و نیبلونگن به ظاهر بسـیار متفاوت و ناهمخوان به نظر میرسند اما در نگرشی عمیقتر شباهتهای بسیاری میان ایـن دو اثر وجود دارد که میتواند یا برخاسته از ریشه های مشـترک هنـد و اروپـایی آنهـا باشـد یـا برگرفته از ضمیر ناخودآگاه جمعی انسانها.
شایان ذکر است که پـژوهش حاضـر بـر اسـاس حماسه نیبلونگن میباشد زیرا این اثر هـم حجـم کمتـری نسـبت بـه شـاهنامه دارد و هـم برخلاف آن تنها یک داستان را دربرمیگیرد.
میبینـیم کـه در نیمه دوم ، ابر قهرمان اصلی کریم هیلد است و زن حماسه نیبلـونگن ، بـرخلاف شـاهنامه ، تنها نقش مکمل مردان را ایفا نمیکند.
منتها در شاهنامه کین ستانی ، کاری پسندیده نموده میشـود کـه خواننده را به این باور میرساند که حقی از هیچ کس پایمال نشده ، بـدکار بـه پـادافره شـوم کردار خویش رسیده و شخص منتقم ، تنها وسیله ای برای صورت گرفتن کاری خیر، نیـک و انسانی است .
چـون ایـن دو تـن بیانکننـدة شخصیت زن در حماسه نیبلونگن و دیدگاه شاعر نسبت به زن هستند به بیـان خصوصـیات مشترک این دو تن پرداخته میشود و سپس ویژگی فردی آنها را نیز بررسی میکنیم : کریم هیلد و برون هیلد هردو از لحاظ ظاهر فوق العاده زیبایند.