چکیده:
شیخ مظفر الدین شیرازی متوفی 922ه.ق، بر مبنای روایت اجمالی که در تذکره های مختلف ثبت گردیده است یکی از یکی از شاگردان ملا جلال الدین محقق دوانی و صدر الدین شیرازی بود او در علم کلام یگانه عصر خود بود. از شیراز به حلف و سپس به بلاد روم کوچ کرد. وی آثاری همچون شرح تهذیب المنطق از تفتازانی، شرح فصوص الحکم ابن عربی، رساله برهان التمانع یعنی تفسیر آیه﴿ لو کان فیهما آلهة الّا اللّه لفسدتا﴾ الانبیاء:22، تفسیر آیه﴿ و ان کنتم فی ریب مّمّا نزّلنا علی عبدنا فاتوا بسورة مّن مّثله.. ﴾ البقره آیه 23، حاشیه بر کتاب اقلیدس، حواشی بر تجرید الاعتقاد خواجه نصیر الدین طوسی، حواشی بر مطالع فخر رازی، شرح الکافیه از فخر رازی، حاشبه بر شمسیه علاوه بر گلشن راز شبستری دارد. مهمترین آثار وی عبارت است از شرح گلشن راز شبستری که در سال 891ه.ق نگاشته و آن را به سلطان بایزید بن مراد عثمانی اهدا کرده. این شرح نسبتا مبسوط و حاوی یک دیباجه و مقدمه ای مشتمل بر 26 حقیقت عرفانی است، تعداد ابیات که در شرح ذکر شده 1005 بیت میباشد. در این مقاله ما به چکیده ای از محتوای این رساله خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
(به نظر میرسد روایت دوم دور از حقیقت باشد چرا که سلطان سلیم خان یک سال پس از این تاریخ ، یعنی در ٩١٩ به حکومت میرسد؛ و مظفر الدین شیرازی شرح آیه ﴿ لو کان فیهما آلهۀ إلا الله لفسدتا﴾ (الأنبیاء:٢٢) را به وی تقدیم میکند).
محتوای این نسخه شرح تهذیب المنطق است و مؤلف این شرح همانطور که در فهرست کتابخانه نوشته شده است ، مظفر الدین علی بن شیرازی میباشد.
اولین نسخۀ خطی که از این شرح در زمان حیات مؤلف نوشته شده ، همان نسخه ای است که کاتب آن حسن الهادی الحسینی الیزدی آن را در سال ٨٩٦ هـ ق ظاهرا از نسخۀ نوشته شده به دست شیخ مظفر استنساخ کرده است .
ق که شیخ مظفر در ایران به کارهای علمی مشغول بوده ، و پیش از مسافرت به حلب و ترکیه آن را نگاشته ، از همین روی در دیباچه این شرح ذکر شده که این نسخه بر مبنای التماس یکی از صوفیان وقت نوشته شده است .
آغاز این نسخه وانجام آن همان طور است که در شرح مظفر الدین شیرازی قبلا ذکر شده است .
نسخه های این شرح تقریبا ٢٢ نسخه خطی است که در کتاب خانه های ایران و کشورترکیه و کشور پاکستان موجود می باشد و قدیمترین و مهمترین آنها دو نسخه است که یکی در کتاب خانۀ مجلس تهران به شمارة ١٤٩١٤ ثبت شده است و دیگری نسخۀ کتاب خانۀ ایا صوفیه شهر استانبول ، به شمارة ٩١٢ به ثبت رسیده است .