چکیده:
جنگها و سفینههای بر جای مانده از قرون گذشته که غالبا بصورت نسخ خطی در کتابخانههای داخل و خارج ایران نگهداری میشوند، از منابع ارزشمند جهت دستیابی به اشعار شعرای دورههای مختلفند. یکی از این مجموعههای شعر، «سفینه المفردات» نام دارد که «سراج الدین حسینی اورنگآبادی»، متخلّص به «سراج»، در سال 1169ه.ق. آن را تدوین نموده و 4322 بیت از ابیات حدود هفتصد شاعر فارسیسرای سبک هندی را در آن گنجانده است. تنها نسخه خطی این سفینه در داخل کشور، به شماره 86 در کتابخانه مینوی نگهداری میشود و تاکنون تصحیح نگردیده است. از آنجا که این اثر، حاوی تکبیتهای منتخب از تعداد زیادی از شعرای سبک هندی خصوصا شعرای گمنام یا بیدیوان است، تحلیل و بررسی آن در شناخت بهتر و بیشتر سبک هندی و مختصات این سبک، مفید است. در این مقاله سعی شده تا سطح زبانی سبک هندی در این مجموعه بررسی شود و مهمترین مختصات زبانی این سبک با ذکر شواهد شعری از «سفینه المفردات» تحلیل گردد.
Debates and ships left from past centuries, often in the form of manuscripts kept in the libraries inside and outside of Iran the precious resources to achieve numerous poets of various periods. One of these collections of poetry, "Safeenatul-Mofradat" which "Sirajuddin Hosseini Aurangabadi", known as 'Siraj' as pen-name, in the year 1169 AH. It has developed, and 4322 bits of verses of 700 is included in the Hindi style of Persian poet. The Only manuscript of the probe within the country, which is the number 86, is stored in the Minavi Library and has not been corrected. Since this work, containing a bit of a large number of Hindi poets, especially anonymous or without Divans poets, its analysis in Hindi and in coordination with better and more understanding of Hindi style is useful. In this article, we try to level the series to be set in the Hindi language and the linguistic style of the genre, citing evidence from the poem "Safeenatul-Mofradat" to be analyzed.
خلاصه ماشینی:
سفینه المفردات ، سبک ، سطح زبانی، موتیو، ترکیب مقدمه کثرت شعرا در قرون دهم تا دوازدهم شعر فارسی که به «سبک هندی» معروف است ، سبب شده تا علاوه بر تذکره نویسی، گردآوری مجموعه ها یا منتخباتی از اشعار شعرای مختلف نیز - مخصوصا در هند- رواج یابد و با عناوین «بیاض »، «سفینه » یا «جنگ » کتابت و نگهداری شود.
١-٢-٣- «برنگ » در مفهوم عام تشبیه : این ادات ٣١ بار و در شعر ٢٣ شاعر از شعرای «سفینۀ المفردات » بکار رفته است ؛ مثال : محمد افضل ثابت : جبین هر که نقش ســـکۀ آزادگی دارد برنگ گنج در زیر زمین گم میکند خود را (سفینۀ المفردات : ص ٣٠) فطرت مشهدی: برنــگ کلبــۀ پردود دارم خــاطر تنگی ز بیم خوی او از بس نفس در ســینه دزدیدم (پیشین : ص ٣٧٣) ٢-٢-٣- «برنگ » در مفهوم دوگانۀ رنگ و تشبیه : شاعر در ابیات زیر، ضمن تشبیه ، به رنگ گرفتن خاک از رنگ [چهرة] عشاق و رنگ سوسن کبود (ازرق ) و سیاه پوشی آن نیز نظر داشته است : شفیعا اثر: دورباش حسن از بس ریخت رنگ عاشقان خاک کوی او برنگ زعفران ســوده اســت برنگ غنچۀ ســـوســـن ز ماتم دل ما ســـیاه پوش برآمد ز ســـینه پیکانش (پیشین : ص ٨٨ و ٢٩٥) کاربرد وابسته های عددی وابسته های عددی زبان فارسی غالبا کلمات کلیشه ای مادی و ملموس هستند که بین عدد و معدود قابل شمارش و اندازه گیری میآیند؛ مثل «یک جلد کتاب »، «یک جفت کفش » و ...