چکیده:
ملافیروز پسر ملاکاووس یزدانی بهیکیش، مشهور به فیروز فارسی، حدود سال 1182 ه. ق در هندوستان به دنیا آمد. در ده سالگی همراه پدر خود به ایران مسافرت کرد، نزدیک به دوازده سال به تحصیل علوم و کمالات پرداخت و سپس به وطن خود بازگشت. ملافیروز نزد بزرگان انگلیسی حاکم در هندوستان بسیار محترم بود. "جوناتن دنکن"، استاندار "بمبئی" به او پیشنهاد کرد تاریخی در مورد رجال و بزرگان انگلستان و فتوحات آنان در هندوستان به نظم آورد، وی پذیرفت و منظومهای در بحر متقارب حدود چهل هزار بیت به نام "جارجنامه" در احوال سلاطین انگلستان و اشغال هند توسط ایشان در سه جلد به نظم درآورد. "جارجنامه" توسط برادرزاده ملافیروز، رستم بن کیقباد و با دیباچهای به قلم وی به صورت چاپ سنگی در بمبئی منتشر شد. از ملافیروز آثار دیگری از جمله: ادلّه قویّه، دین خرد، سفرنامه، رساله استشهاد، سه گوهر شریف، صد در بندهش، کنگره نوشیروان و گرامینامه یزدان به جای مانده است. وی در سال 1245 ه.ق دیده از جهان فروبست. نگارنده در این مقاله ضمن معرفی ملافیروز، به معرفی جارجنامه و بیان اهم برجستگیهای زبانی و ادبی آن پرداخته، سپس با نگاهی نقادانه نقاط ضعف و قوت آن را برشمرده و مواردی از انطباق مندرجات این کتاب با وقایع تاریخی کشور هند ارائه داده است.
Mola Firooz, son of Mola Kavoos Yazdani Behikish, known as Persian Firooz, around the year 1182 AH was born in India. At the age of ten, he visited Iran with his father. About twelve years, he studied Science and accomplishments, and then returned to his homeland. Mola Firooz was highly respected in India near the great British leaders. Jonathan Denken, exarch of Bambay proposed him to write a history about British Rijal and their conquests in India. He accepted; hence he composed 4000 couplets of …. , called "JARJNAMEH" in status of British rulers and occupation of India by them, in 3 voulmes. "Jarjnameh" had been written by the nephew of Mola Firooz, Rostam ebn keyghobaad was published as lithograph in Bambay. Mola Firooz`s other works are: Adelleh Ghavyyeh , din khord , safarnameh , resale esteshhad,Seh Gohar-e- Sharif , sad dar bandhesh , congress of Noshirvan and Geraminameh Yazdan. He passed away in 1245 AH. In this essay, in addition to introducing Mola Farooq, as well as presenting "Jarejnameh" and explaining the prominence of the language and its literature, with critical look, we enumerate its strenghths and weaknesses. Moreover, historical events that has given this essay have harmony with historical events in India.
خلاصه ماشینی:
جارجنامه ، منظومه ای حماسی _ تاریخی در چهل هزار بیت چکیده : ملافیروز پسر ملاکاووس یزدانی بهیکیش ، مشهور به فیروز فارسی، حدود سال ١١٨٢ ه .
"جوناتن دنکن "، استاندار "بمبئی" به او پیشنهاد کرد تاریخی در مورد رجال و بزرگان انگلستان و فتوحات آنان در هندوستان به نظم آورد، وی پذیرفت و منظومه ای در بحر متقارب حدود چهل هزار بیت به نام "جارجنامه " در احوال سلاطین انگلستان و اشغال هند توسط ایشان در سه جلد به نظم درآورد.
ک : تاریخ زرتشتیان (فرزانگان زرتشتی)، شهمردان : ص ٥٣٩-٥٣٠) ملافیروز در مقدمۀ جارجنامه شرح مختصری از این سفر و دلبستگی خود به ایران زمین را بیان کرده است : ز زادن چـــو ده ســـال بـــردم بـــه ســـر بــــه ایــــران مــــرا بــــرد فــــرخ پــــدر ...
جوناتن دنکن ، استاندار بمبئی به او پیشنهاد کرد تاریخی در مورد رجال و بزرگان دولت انگریز (انگلیس ) و فتوحات آنان در هندوستان به نظم آورد؛ وی پذیرفت و منظومه ای به زبان فارسی در بحر متقارب و در حدود چهل هزار بیت سرود، بر آن نام "جارجنامه " نهاد و آن را به پدر یا عم "ویکتوریا" ملکۀ انگلیس تقدیم کرد.
ک : تاریخ زرتشتیان (فرزانگان زرتشتی)، شهمردان : ص ٥٣٩-٥٣٠ و مکارم الآثار، معلم حبیب آبادی، ج ٤: ص ١١٨٢) این کتاب ٢٢٥ صفحه دارد و در سال ١٨٢٨ م (١٢٤٤ق ) به صورت چاپ سنگی منتشر شده است .