چکیده:
« اخلاق شفایی » معروف به اخلاق «شاهی» نوشته مظفّر حسنی ( حسینی ) طبیب کاشانی متخلّص به شفایی یکی از آثار اخلاقی قرن دهم است که نویسنده در آن به اخلاق و آداب و فضایل صفات، با شواهدی از آیات و روایات ناب و حکایات نادری پرداخته است. این رساله شامل دو مقاله است. مقاله اوّل شامل 21 باب در اخلاق حسنه و مقاله دوّم شامل 17 باب در اخلاق ذمیمه میباشد.آنچنانکه از فهرست واره کتابهای فارسی احمد منزوی بر میآید در کشور ایران از این اثر پنج نسخه موجود است که در متن مقاله بطور جداگانه معرفی شدهاند. هدف اصلی این پژوهش آنست که به روش « تحلیل محتوا» ضمن تامل مختصات سبکی اثر، شگردهای بیانی و ادبی آن، بررسی شود و در پایان به سوال اصلی پژوهش یعنی« به چگونگی سبک ادبی و شیوه های ویژه نثر شفایی کاشانی در این اثرپاسخ داده شود» پاسخ داده شود. « اخلاق شفایی » نثری است به نظم آمیخته شده، که در اکثر مواقع جز دیباچه کتاب که نثـری بینابین دارد از نثری سهل و ممتنع برخوردار بوده و خط مشی آن همچون گلستان سعدی موعظه، حکمت، اخلاق، علم، و عمل است.
در پایان یاد آور میشویم که اخلاق شاهی از متون روایی محسوب شده که حکایات آن شامل درونمایه اخلاقی تهذیب و تزکیه نفس است ، این کتاب در نهایت به شاه طهماسب صفوی حسینی تقدیم شده و بیشتر روی سخن او با حاکمان و صاحبان دولت است.
Moral healing" ethics known as "King" by M. Hassani (Hussein) Kashani physician known as healing One moral of the tenth century, the author of the Morality and virtue traits, with evidence of verses and traditions, is rarely pure and anecdotes. This pamphlet contains two articles. The first article, second article 21 of the morality and ethics of Zmymh is 17. As the list is Varە Persian books in Iran, Ahmed isolated on the effect of the current version is separately presented in the text. The main objective of this research is the method of "content analysis" to reflect the stylistic features of the work, techniques of expression and literary review And at the end of the main research question of "how particular literary style and prose style in this Asrpaskh be Kashani healing" to be answered. "Moral healing" in order mixed prose, which in most cases is the intermediate prose book Dybach And had abstained from simple prose and policies such as Sa'di's Golestan preach, wisdom, ethics, science, and practice. Recall that at the end of the royal texts morality is that moral tales, including the source of refinement and purification, Ultimately this book is dedicated to Shah Hosseini and more on his speech to the rulers and authorities of the state.
خلاصه ماشینی:
نسخه های خطی اخلاق شفایی در کشور ایران تاکنون از این اثر پنج نسخه شناسایی گردیده است که به ترتیب تاریخ عبارتند از: ١- نسخۀ شمارة ٤٦٤ ، کتابخانۀ ملی ملک مربوط به سدة یازدهم هجری ؛ ٢- نسخۀ شمارة ٨٥٦٠ ، کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی شهر قم ، مورخ ١٢٢٤ ق ؛ ٣- نسخۀ شمارة ٢٧٤٧/٢ ، کتابخانۀ مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ( شمارة١ ) ، مورخ ١٢٣٠ ق ؛ ٤- نسخۀ شمارة ٢٤٦ د ، کتابخانۀ دانشکده الهیات دانشگاه تهران ، مورخ ١٢٣٨ ق ؛ ٥- نسخۀ شمارة ١٣٧ د ، کتابخانۀ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ، مورخ ١٢٧١ ق ؛ معرفی نسخه ها و ویژگیهای نسخه شناسی آن نسخــۀ ملــک ویژگی های سبکی نسخۀ اساس ( ملک ) ١- استفادة فروان از آیات و احادیث ؛ ٢- به کار بردن وسیع اشعار عربی و فارسی ؛ ٣- به کار بردن نکات بلاغی ؛ نام کتاب اخلاق شاهی بوده که تألیف مظفر حسینی طبیب شفایی کاشانی ( متوفی ٩٦٣ ) است و محل نگهداری کتاب در کتابخانۀ ملی ملک شهر تهران است .
دربارة نام کتـــاب اختلاف نظرهایی وجود دارد که خود سید مظفر حسنی کاشانی در دیباچۀ رسالۀ خود این اثر را با عنوان اخلاق شفایی(شاهی) معرفی کرده است .