چکیده:
افزایش مخاطرات طبیعی و انسانی بهویژه در کشورهای درحالتوسعه سبب توجه بیشتر به مفاهیمی مانند آسیبپذیری و تابآوری شده است. بررسی آسیبپذیری و تابآوری شهرها و مناطق، میزان آمادگی و توان شهرها و مناطق را در کاهش تأثیرات بلایا نشان میدهد. اگر وضعیت شهر و منطقه از نظر تابآوری خوب باشد، زیرساختها و شرایط اقتصادی و اجتماعی ساکنان توان بازیابی و برگشت سریعتر به حالت تعادل را دارند و خدماترسانی و امدادرسانی به نحو مناسبی صورت میگیرد. در این پژوهش، تابآوری در مقیاس منطقهای با هدف ارزیابی ابعاد تابآوری منطقهای در شهرستانهای استان خوزستان بررسی شده است. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع، توصیفی-تحلیلی است. دادههای تحقیق از سازمان برنامهوبودجۀ استان خوزستان تهیه شده است. دادهها به ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی–خدماتی، بهداشتی-درمانی و محیطی و 26 شاخص تقسیم میشوند. برای تحلیل دادهها از تکنیک آنتروپی شانون بهمنظور وزندهی شاخصها و از تکنیک WASPAS برای رتبهبندی شهرستانها استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که شهرستان اهواز، دزفول، خرمشهر، شادگان، شوش، دشت آزادگان، شوشتر، آبادان، ایذه، رامهرمز، اندیمشک، بهبهان، باغملک، ماهشهر، رامشیر، امیدیه، کارون، حمیدیه، مسجدسلیمان، باوی، گتوند، لالی، هندیجان، اندیکا، هفتکل، هویزه و آغاجاری به ترتیب در رتبههای 1تا27 قرار گرفتهاند. بدون شک با توجه به موقعیت خاص استان، هم از منظر تنوع قومی و هم ظرفیتهای منابع طبیعی در کنار مرزیبودن، بیتوجهی به موضوع تابآوری میتواند کل سیستم حکومتی یا به بیان دیگر ملی را دچار بحران کند. پرواضح است تصویر ارائهشده از سیمای تابآوری استان خوزستان در این مقاله حاکی از گسست فضایی برخورداری نیز هست.
خلاصه ماشینی:
ابعاد و شاخص های پژوهش سرمایه بعد شاخص تعداد آبادی دارای سکنه ، تعداد آبادی در هر کیلومترمربع ، میزان جمعیت روستایی، تراکم انسانی اجتماعی جمعیت در هر کیلومترمربع ، میزان بیکاری، خانوارهای تحت پوشش کمیتۀ امداد، نسبت بیمۀ سلامت روستائیان از تعداد کل بیمه ، میزان باسوادی اقتصادی اقتصادی شاخص سرانۀ مبلغ سپرده به ازای هر نفر از جمعیت شهرستان جایگاه سوخت ، روستاهای برخوردار از آب ، طول شبکۀ جمع آوری فاضلاب با قطر ٢٠٠ خدماتی – فیزیکی میلیمتر و بیشتر، تراکم راه در هر ١٠٠ کیلومترمربع ، سرانۀ وسایل نقلیه برای هر ١٠٠٠ نفر، زیرساختی ضریب نفوذ تلفن جمعیت شهرستان به ازای هر بیمارستان ، تعداد مراکز بهداشتی درمانی شهری به ازای هر ١٠هزار نفر جمعیت شهری، تعداد مراکز بهداشتی درمانی به ازای هر ١٠هزار نفر جمعیت بخش روستایی، تعداد آزمایشگاه به ازای هر ١٠هزار نفر جمعیت ، متوسط جمعیت شهرستان به فیزیکی بهداشتی – ازای هر داروخانه ، متوسط جمعیت شهرستان به ازای هر مرکز توان بخشی، متوسط جمعیت درمانی شهرستان به ازای هر مرکز اورژانس ، تعداد جمعیت به ازای هر پزشک عمومی، تعداد جمعیت به ازای هر پزشک متخصص طبیعی محیطی نسبت اراضی آبی مبنای تحلیل فضایی در این مقاله مقیاس تقسیمات سیاسی شهرستان است (طبق آخرین تقسیمات ، استان خوزستان ٢٧ شهرستان دارد).
(2015), «Regional resilience across Europe: on urbanization and the initial impact of the Great Recession», Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 8(2): 225-240.
). (2012), Resilience thinking in urban planning (Vol. 106), Springer Science & Business Media.