چکیده:
مادلونگ در این مقاله مطالعات مستشرقان را در حوزه اسلام شیعیء به اختصارء مرور
کرده و باورهای آغازین نادرست آنان را در بارة اندیشههای شیعی گوشزد نموده است.
او توضیح میدهد که چگونه با آشنایی بعدی محققان غربی با آثار فرقه شناختی مهم تر
حتی زیدیه مادلونگ بر این خطای غربیان شیعه پژوه در اوائل قرن بیستم انگشت نهاده
بود و با دستیابشدن متون نحلهنگارانهای مثل مقالات الا سلامیین» اسناد متقنی مبنی
بر تعارض جدی میان محققان آمامی و معتزلی در مباحث کلامی اولیة قرن دوم
فراهم آمد. از نظر مادلونگ, کلام اسماعیلی نیز باید به عنوان یک تحول اصالتا اسلامی
از اندیشة دینی امامیه در عصر امام صادق دیده شود. اکنونء روشن شده است که
انگیزه اسماعیلیه تماما در تبلیغ و تعلیم قرآن و سنت ریشه داشت» اگرچه از
خاستگاههایش در قرن سوم فاصله گرفته است.
خلاصه ماشینی:
مروری کوتاه بر مطالعات شیعه پژوهان غربی در بارة اندیشۀ کلامی مذاهب عمدة شیعی و تحولات آن 1 ویلفرد مادلونگ محمد جاودان * ** محمد انصاری اصل چکیده مادلونگ در این مقاله مطالعات مستشرقان را در حوزة اسلام شیعی، بـه اختصـار، مـرور کرده و باورهای آغازین نادرست آنان را در بارة اندیشه های شیعی گوش زد نموده اسـت .
باوصف این ، برپایۀ تحقیقات تازه تر غربی، کلام زیدی نخستین آشکارا ضد معتزلی بود و با دست یاب شدن متون نحله نگارانه ای مثل مقالات الاسلامیین ، اسناد متقنی مبنی بر تعارض جدی میان محققـان امـامی و معتزلـی در مباحـث کلامـی اولیـۀ قـرن دوم فراهم آمد.
مادلونگ در مقدمه ای کـه بـر ایـن بخـش نگاشـته اسـت ، مطالعات مستشرقان غربی در حوزٔە اسلام شیعی را مـرور مـیکنـد و ضـمن اشـاره بـه تحولات اندیشۀ کلامی جریان های اصلی شیعی یعنی امامیه ، زیدیه و اسـماعیله و حتـی با نیم نگاهی به غلات ، باورهای آغازین نادرست ایـن غربیـان را در بـارٔە اندیشـه هـای شیعی گوش زد نموده و توضیح میدهد که چگونه با آشنایی بعدی محققان غربی با آثار فرقه شناختی مهم تر و آثار اصلی خود شیعیان آن باورهای آغازین دچار تحول گردیدند.
باوجود این ، امام قاسم [رسی] در تدوین و تنظیم اندیشه هـای کلامـیاش تـا آنجـا کـه ممکن بود خود را صریحا از تعالیم زیدیه نخستین دور کرد.
کلام اسماعیلی اکنون باید بـه عنوان یک تحول اصالتا اسلامی از اندیشۀ دینی امامیه در عصر امام جعفر صادق کـه بـر سر جانشینی او اسماعیلیه از تشیع اثناعشری جدا شدند، دیده شود.