چکیده:
یکی از موضوعات مورد تمرکز در مطالعات فرهنگی، بازنماییهای قومی و نژادی است. تبیین رویکردهای سینمای امریکا به برساخت اقلیت سیاهان این کشور در دورۀ ریاستجمهوری اوباما، هدف مقالۀ پیشرو است. برای این منظور، 21 فیلم شاخص سیاهپوستمحور که در بازۀ زمانی 2009 تا 2017 تولید شدهاند، در دو مرحله نمونهگیری غیرتصادفی هدفمند، انتخاب و با ترکیبی از دو الگوی نشانهشناسی مطالعه شدند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تصویرپردازی از سیاهان در این دوره، شامل پنج سنخ است: 1) بازخوانی انتقادی تاریخ (14 فیلم): پیشبرد مطالبات سیاهان با کمک سفیدها (10 فیلم)، شکست سیاهان بدون کمک سفیدها (2 فیلم)، انتقامجویی سیاه از سفید (2 فیلم). 2) واقعگرایی اجتماعی (7 فیلم): بررسی مسائل جامعۀ سیاه معاصر (5 فیلم) و طبیعیسازی زندگی سیاه در کنار سفید (2 فیلم). در مجموع بازتعریف مناسبات و منازعات سیاه ـ سفید در گونههای مذکور، نشان از همنوایی سینمای امریکا با روند مساواتطلبی سیاهان با الهام از «فرصت سیاسی» جدید داشته است. همچنین هرچند شاهد طبیعیزدایی از «کلیشههای سنتی» در تصویرسازی از سیاه هستیم ولی نظامهای نشانهای اکثر فیلمها دلالت بر وجود نگرۀ «دیگری» و «کلیشههای مدرن» دارند.
خلاصه ماشینی:
بـر ايـن اسـاس، بـا توجـه بـه نسـبت «قـدرت» و «رسـانه »، در دوران رياسـت جمهـوري اوبامـا، بازنمـود سـياهان در سـينماي امريـکا را چگونـه ميتـوان نظـم نظري بخشـيد و سـنخ بنديکـرد؟ آيـا بازنمايـي سـياهان همسـو بـا جنبـش سـياهان بـوده اسـت ؟کليشـه هاي «سـنتي» و «مـدرن» چـه نظامهـاي معنايـي را در برسـاخت سـياهان شـکل دادهانـد؟ به نظــر ميرســد در تصويرســازي ســينماي امريــکا از امريکاييهــاي آفريقاييتبــار در ســالهاي ٢٠٠٩ تــا ٢٠١٧، شــاهد رويه هــاي ويــژهاي باشــيم کــه واکاوي آنهــا علاوهبــر اينکــه ميتوانــد مکمــل پويش هــاي نــژادي در ايــن حــوزه باشــد، در مطالعــۀ مــوارد مشــابه نفــي و طــرد اقليت هايــي نظيــر آســياييها به ويــژه مســلمانان يــا ايرانيــان در ســينماي تأثيرگــذار امريــکا نيــز مفيــد خواهــد بــود چراکــه براســاس مطالعــات پيشــين (ويلکينــز١، ٢٠٠٩)، معمــولا در هاليــوود ســاخت پوياييهــاي قــدرت، در قهرمــان نوعــاً مــرد سفيدپوســت امريکايــي تجلــي پيــدا ميکنــد.
دوران پـس از جنـگ جهانـي دوم تـا آغـاز جنبـش حقـوق مدنـي سياهپوسـتان (١٩۵۵ تــا ١٩۶٨) تصويرگــري از ســياهان بــا الهــام از پويايــي روابــط اجتماعــي و ميــان نـژادي در جامعـه امريـکا بـر محـور «مشـکلات نـژادي» ميچرخيـد و سـياهان ايـن فيلم هـا ماننــد پينکــي (١٩۴٩) شــخصيت هاي فعالتــري ترســيم ميشــدند (همــان: ۵٩١‐۵٨٧).
از آخريــن فيلم هــاي شــاخص سياهپوســت محور کــه قبــل از دوران رياسـت جمهوري اوبامـا سـاخته شـده ميتـوان بـه گران بهـا٩ (٢٠٠٩) اشـاره کـرد کـه مسـئله همجنس گرايــي و خشــونت خانوادگــي در جامعــۀ ســياهان موضــوع محــوري آن اســت .
«ساختار فرصت سياس:» براي جنبش سياهان امريکا نظريــۀ «ســاختار فرصــت سياســي» بيشــتر بــه ايــن موضــوع توجــه دارد کــه چگونــه منابــع (ماننــد رســانه ها) بــا جنبش هــاي اجتماعــي بــراي حــل نارضايتيهــاي جمعــي بســيج ميشــوند (نــش ۶، ١٣٩١: ١۵١).