چکیده:
هدف اصلی این مقاله دست یافتن به شواهدی درباره تاثیر شمار دانش آموزان در کلاس بر عملکرد تحصیلی آنهاست. با توجه به اهمیت کیفیت آموزش، آگاهی از واقعیت موجود درباره پیامدهای افزایش یا کاهش اندازه کلاس می تواند در اتخاذ سیاستهای مناسب در زمینه توزیع و تخصیص امکانات آموزشی تعیین کننده باشد. ادبیات موجود از دو دسته آرا و عقاید تشکیل شده است. گروهی بر این عقیده اند که افزایش تراکم دانش آموزان به انحا گوناگون در آموزش اخلال ایجاد می کند که پیامد آن تنزل سطح کیفی آموزش و یادگیری است. در مقابل، عده ای دیگر معتقدند که اندکی افزایش شمار دانش آموزان تاثیر منفی بر یادگیری نمی گذارد بلکه حتی ممکن است با ایجاد جو رقابت بیشتر میان آنها، کیفیت تحصیلی نیز بهبود یابد. برای روشن ساختن این موضوع از نمونه ای مشتمل بر 1294 دانش آموز پایه چهارم مدارس عادی دولتی از همه مناطق شهر تهران استفاده شده است. اطلاعات دانش آموزان و خانواده هایشان با تکمیل کردن پرسشنامه گرد آمده است. روش تحلیل این مساله مبتنی بر کاربرد تابع تولید آموزشی و تخمین معادلات رگرسیونی برآمده از آن است. شواهد به دست آمده حکایت از این دارد که تراکم دانش آموزان در کلاس اثری معنادار بر معدل نمرات و نمره ریاضی آنها ندارد. در مقابل، منابع خانواده اثری مهم بر کیفیت تحصیلی فرزندان می گذارد. مثلا وجود پدر در خانواده، تحصیلات والدین، درآمد خانواده و تغذیه با شیر مادر اثر مثبت بر کیفیت آموزش دارند و فقدان پدر به دلیل فوت و بعد خانوار دارای اثر منفی هستند.
خلاصه ماشینی:
اما اجراي چنين کاري بدون در نظر گرفتن عواقب جانبي آن ، حتي در صورت مؤثر بودن در بهبود وضعيت تحصيلي دانش آموزان ، ممکن است نسنجيده و ناشايسته تلقي شود زيرا اين مسأله سه جنبه دارد: اول اينکه کاهش اندازة کلاس پرهزينه است زيرا نيازمند استخدام کارکنان بيشتر است که در صورت دولتي بودن آموزش ، مخارج هنگفت اين اقدام بر دوش دولت سنگيني خواهد کرد.
يافتۀ اصلي گزارش کولمن اين بود که مهم ترين عامل مؤثر بر عملکرد تحصيلي دانش آموز، شرايط و زمينۀ خانوادگي است و معيارهاي مربوط به منابع مدرسه ارتباط اندکي با موفقيت دانش آموزان دارند.
بنابر اهميتي که اين موضوع از جنبۀ سياستگذاري دارد و با توجه به قلت شديد شواهد در ايران ، اين مقاله در پي آن است که اثر تراکم دانش آموزان بر عملکرد تحصيلي آنها را در بزرگ ترين و پرجمعيت ترين شهر کشور يعني تهران بررسي کند و شواهدي را در اين زمينه ارائه دهد.
او دريافت که در کلاسهاي کم جمعيت ، تفاوت کيفيت تحصيلي ميان دانش آموزان کمتر است ، اما با وجود اين ، اثر اندازه کلاس بزرگ نيست .
اينکه تراکم دانش آموزان رابطه اي منفي يا مثبت با موفقيت تحصيلي آنها دارد يا حتي هيچ ارتباطي با آن ندارد، مؤيد در کار بودن جنبه هاي مختلف ميزان جمعيت دانش آموز در يک محيط آموزشي است که در بخش بعد بدان اشاره خواهد شد.
International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA) (رجوع شود به تصویرصفحه) مباني نظري مبحث اصلي پژوهش حاضر اين است که شمار دانش آموزان در يک محيط آموزشي، موفقيت تحصيلي آنها را متأثر ميسازد.