چکیده:
تجارت دریایی ایران در خلیج فارس و اقیانوس هند و نوا حی وا بسته به آن همواره تاریخ پر
فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است؛ از این میان حوزه اقتصادی خلیج فارس و مراکز تجاری
آن از دیر باز تا کنون نقش اساسی خود را به عنوان منطقه مهم تبادل تجاری در شرق بویژه در
اقیانوس هند به خوبی ایفا کرده است. یکی از مراکز تجاری خلیج فارس جزیره کیش ا ست که
در طی قرون ششم و هقتم هجری توا نست پس از خرابی سیراف به عنوان بندر مهم تجاری
خلیج فارس مطرح شود و طبق گفته مورخان بازرگانان سیرافی پس از سقوط آن بندر به سمت
جزیره کیش حرکت کردند و موجبات رشد و شکوفایی آن شدند. جزیره کیش در زمان حکومت
٥٩٩ ه.ق) با اقدامات وی به کانون اصلی مبادلات - اتابک ابوبکر بن سعد بن زنگی ( ٦٢٣
اقتصادی خلیج فارس و اقیانوس هند تبدیل شد و طبق گفته مورخان کیش در این دوره به
عنوان بزرگترین جزیره فارس و توقف گاه بازرگانان هند، سند، چین، ترکستان، مصر، شام،
قیروان و لنگرگاه کشتیهای هند بوده است. تجارت کیش در قرن هفتم ه .ق با پشتیبانی اتابک
ابوبکر در جهت تامین امنیت آن به رشد و شکوفایی دست یافت و با تصرف بحرین و قطیف
انحصار تجارت به جزیره کیش اختصاص یافت. این امر باروی کار امدن ملک الاسلام طیبی در
اواخر قرن هفتم به اوج خود رسید وکیش در این دوره به شکوفایی بی سابقه دست یافت. در
این مقاله سعی شده با تکیه بر منابع موجود رونق تجارت کیش را در قرن ششم و هفتم هجری
بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
در طول تاریخ بنادر این منطقه دوره ای از رشد و شکوفایی را پشت سر گذاشته اند، به عنوان نمونه سیراف در دوره ال بویه دیلمی توانست مهم ترین بارانداز کالا و کانون تجارت دریایی در طول قرن چهارم و پنجم هجری قمری در خلیج فارس همچنین اقیانوس هند شود که این امر به سیاست های فرمانروایان آل بویه بویژه عضد الدوله بر می گشت ولی با افول قدرت آل بویه پس از عضدالدوله دیلمی به علت جنگهای داخلی و همچنین استقرار ملوک شبانکاره در مسیرهای و راههای شیراز ( دارابجرد ) و نا امنی هایی که آنان بوجود آوردند باعث شد تا بندر سیراف اهمیت خود را به عنوان کانون تجارت دریایی ازدست بدهد و تحت این شرایط تاجران و بزرگان از سیراف کوچ کرده و به مناطق دیگری از جمله کیش رفتند.
( همان ، 174) ملوک بنو قیصر با توجه به نوشته های تاریخ وصاف از تصرف آن متاع ها ترقی کرده و تجارت بنادر جنوب را تحت کنترل خود در آوردند و این امر نشان از توسعه ناوگان تجاری و دریایی آن ها است و با همین ناوگان ها به دیگر جزایر حمله می کردند و ابن بلخی درباره تصرف سیراف به دست ملوک بنو قیصر می گوید : « عاقبت چنان شد که یکی از خان ها به نام ابوالقاسم سیراف را به تصرف خود درآورد .