چکیده:
افزایش سرمایه گذاری و دست یابی به نرخ رشد اقتصادی بالاتر، هدف اولیه همه نظام های اقتصادی است. به طور بالقوه ثروت منابع طبیعی به ویژه نفت می تواند در رونق اقتصادی و ایجاد منابع برای سرمایه گذاری بسیار سودمند باشد اما از طرفی اثر وفور منابع طبیعی روی سرمایه گذاری به ویژگی های خاص نهادی و سیاسی هر کشور بستگی دارد. ازاین روی، مطالعه حاضر به بررسی اثر متقابل شاخص حکمرانی با درآمد نفتی بر تشکیل سرمایه فیزیکی کشورهای صادرکننده خالص سوخت طی دوره زمانی 2016-2002 با استفاده از روش PMG می پردازد. نتایج مطالعه بیانگر آن است که اثر متقابل فراوانی منابع طبیعی و شاخص های حق اظهارنظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، اثربخشی دولت، حاکمیت قانون، کیفیت قوانین و مقررات و کنترل فساد بر تشکیل سرمایه فیزیکی کشورهای مورد مطالعه در بلندمدت مثبت و معنادار بوده و در کوتاه مدت اثری نداشته است. همچنین براساس نتایج بلندمدت، تولید ناخالص داخلی سرانه و درجه باز بودن اقتصاد بر تشکیل سرمایه فیزیکی اثر مثبت و معناداری داشته و اثر نرخ بهره واقعی نیز طی دوره مورد بررسی منفی و معنی دار بوده است. در مقابل اثر نرخ بهره حقیقی در کوتاه مدت بی معنی بوده اما اثر تولید ناخالص داخلی و درجه باز بودن مثبت و معنی دار بوده است.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش، بیانگر آن است که اثر متقابل فراوانی منابع طبیعی و شاخصهای حق اظهارنظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، اثربخشی دولت، حاکمیت قانون، کیفیت قوانین و مقررات و کنترل فساد بر تشکیل سرمایهی فیزیکی کشورهای مورد پژوهش در بلندمدت مثبت و معنادار بوده و در کوتاهمدت اثری نداشته است؛ همچنین بر اساس نتایج بلندمدت، تولید ناخالص داخلی سرانه و درجه باز بودن اقتصاد بر تشکیل سرمایهی فیزیکی اثر مثبت و معناداری دارد و اثر نرخ بهرهی واقعی نیز، طی دورهی موردبررسی، منفی و معنیدار بوده است.
بنابراین میتوان گفت که کشورهای درحالتوسعه، بهمنظور رسیدن بهرشد اقتصادی مستمر و باثبات، باید به دنبال یافتن راههای افزایش سرمایهگذاری باشند؛ از طرفی یکی از مقدمات مورد نیاز برای افزایش قدرت، رقابتپذیری کشورها و شکلگیری نظام اقتصادی، دانشبنیان و تخصیص بهینهی منابع و استفادهی مطلوب از ظرفیت و امکانات در دسترس، بهبود فضای سیاسی حاکم بر کشور و بالا بردن کیفیت شاخص حکمرانی 3 هر کشور است؛ چراکه کیفیت شاخص حکمرانی از جمله عوامل مؤثر بر تصمیمات سرمایهگذاران از طریق اثرگذاری بر ریسک سیاسی، فساد و بروکراسی اداری و وضع قوانین و مقررات و نحوهی اجرای قوانین در هر کشور است.
ازاینروی، نظر به اهمیت تأثیر کیفیت حکمرانی بر تمامی وجوه نظامهای اقتصادی، بخش سرمایهگذاری نیز از ثبات و یا عدم ثبات مربوط به بهبود یا تخریب شاخصهای حکمرانی تأثیر میپذیرد؛ بههمین منظور، هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متقابل شاخص حکمرانی با درآمد نفتی بر تشکیل سرمایهی فیزیکی کشورهای دارای خالص صادرات سوخت، طی دورهی زمانی 2016-2002 است.