چکیده:
مولانا کمال الدین وحشی بافقی یکی از برجسته ترین سخن سرایان سده دهم هجری و از سرآمدان مکتب وقوع است که در قالبهای مختلف شعری، طبع آزمایی کرده و در همه این قالبها، اشعار درخوری از خود برجای گذاشته است . در این پژوهش ، قصد آن است که با مروری گذرا در غزلیات وحشی نمونه هایی از زیبایی و حسن و ملاحت را در شعر این شاعر و عارف بزرگ دوره صفوی باز نماییم . شعر، آمیزه ای از احساس و تخیل است . وحشی میکوشد که این حالت و تاثر ناشی از رویدادها را آن چنان که برای خودش تجربه شده است ، به دیگران منتقل کند. او چنان واژه ها را در بیان این حالات به رستاخیز فرا میخواند که خواننده نیز از عواطف خویش برای همراه شدن با شاعر مایه میگذارد. وحشی از شاعرانی است که در تمام گونه های شعری و قالبهای مرسوم طبع آزمایی کرده است و در اغلب آنها استادی و توانایی خویش را نشان داده . او از نظر موضوعی به مسالۀ هماهنگی ردیف و مفهوم شعر دقت خاصی داشته است . باید او را جزء آگاهترین شاعران نسبت به اهمیت موسیقی کناری شعر دانست . بی هیچ شبهه ای وحشی بهترین گوینده طرز نو به شمار می آید. غزلهای او اغلب کوتاه و معمولا از نه بیت بیشتر نیست . بکارگیری قافیه های متنوع از سوی او به دلیل خلاقیت هنری وی، میزان زیباشناسی را در شعر او به سطح بالائی، ارتقا میدهد.
خلاصه ماشینی:
com) ١- مقدمه وحشي بافقي بيشک يکي از شاعران بارز و نام آور عهد صفوي است که اهميت او در سبک خاص بيان اوست و يکي از شاعران مشهور وقوعي محسوب ميشود (ادوار شعر فارسي، شفيعي کدکني:ص ٣٠) مضمونها و ظرايف شاعرانه و بيان احساسات و عواطف و نازک خياليهاي او آنچنان با زباني ساده و روان بيان شده که گاه آنها را با زبان محاوره بيان ميکند و گاهي چنان است که گويي حرفهاي روزمره اش را ميزند و همين به شاعري او ارزش و اعتبار فراوان ميدهد .
(مکتب وقوع در شعر فارسي، گلچين معاني:ص ٧١) نمونه هاي فراواني از مکتب وقوع و واسوخت در اشعار وحشي به چشم ميخورد و به همين علت است که اولا زبانش را ساده ، صريح و نزديک به زبان توده مردم نموده است ، ثانيا اتفاقات و ماجراهاي عشقي و عاشقيش حقيقي و واقعي به نظر ميرسد، ثالثا شعرش بر مبناي سبک واسوخت است يعني شاعر از معشوقه دلبندش روي ميگرداند و در پي معشوق و دلبر ديگر روانه ميگردد.
(فنون و صناعات ادبي، همايي: ص ٤٤) انواع جناس تام ، افزايشي و اشتقاقي در غزليات وحشي بکار رفته که بيانگر وسعت دامنه لغات و توجه شاعر به زيبايي لفظي است و باعث غناي موسيقي شعر نيز شده است .
٤-٤- سطح ادبي بررسي اين بعد از غزليات وحشي نشان ميدهد که وسعت دايره تخيل و تلاطم امواج معاني به ذهن خلاق شاعر اجازه نداده تا آنها را ساده و ابتدايي بيان کند از اين رو با استفاده از تکنيکهاي بياني و فنون ادبي بويژه به کمک استعارات و تشبيهات ، مضمونهاي گفته شده را در قالب تعبيرات تازه خود ميريزد تا صورخيال را زنده تر سازد .