چکیده:
در این مقاله سیره ی عملی پیامبر اکرم(ص) و امامان شیعه (ع) در برخورد با اقلیت های
دینی (اهل ذمه) مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا به اختصار پیرامون «اهل کتاب» که به چه
کسانی اطلاق می شود، اشاره می گردد. در ادامه به اصول ارزشمند بررسی ابعاد نظری و عملی
سیره ی رسول خدا(ص) و حضرات معصومین علیهم السلام در روابط فردی و اجتماعی با
اقلیت های دینی پرداخته شده است. در سیره عملی حضرات معصومین علیهم السلام در تبلیغ
دین اسلام و شیوه ی برخورد صحیح آنان با مخالفانشان به عینیت متجلی شده است. روش زیبا
و عملکرد رفتاری رسول خدا(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام در امور شخصی با «اهل ذمه»
بسیار پر گذشت همراه با اخلاق صمیمانه و کریمانه بوده، اما در زمینه احکام الهی و انجام
دستورات آن بسیار قاطع و با جدیت با هر گونه دفلکاری و فریبکاری و بدعت گذاری به
شدت مقابله می نمودند.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله در صددیم به سوالات ذیل پاسخ دهیم : ١- سیره ی پیامبر(ص ) و امامان شیعه علیهم السـلام در برخـورد بـا «اهـل کتـاب » (اقیت های دینی) چگونه بوده است ؟ ٢- رعایت حقوق فـردی و اجتمـاعی، اقلیـت هـای دینـی چگونـه مـورد توجـه پیامبر(ص ) و ائمه اطهار علیهم السلام قرار گرفته است ؟ ٣- بازتاب و برون داد سیره ی عملی پیامبر(ص ) و حضـرات معصـومین علـیهم السلام در برخورد با اقلیت های دینی چیست ؟ بدیهی است با روشن شدن پاسخ ایـن سـوالات بـه یـاوه گـویی هـای عـده ای از ١١ معاندان اسلام ، که از طرق مختلف و با ابزارها و روشهای گوناگون شیطانی، کوشیده اند چهره ی نورانی و مهربان و رئوف حضـرت ختمـی مرتبـت پیـامبراکرم (ص ) و امامـان شیعه را خشن و هراسناک تلقی نمایند و چهره ی دیـن مبـین اسـلام و مسـلمانان را بـا خونریزی و جنگ در اذهان ملتها تداعی و توام کنند و آیین اسلام را ناقض حقوق بشـر و اقلیت های دینی معرفی نمایند و به نـوعی از طریـق جنـگ نـرم و سـایر رسـانه هـا، شبیخون فرهنگی وارد نمایند، جواب قاطع و قانع کننده ای داده ایم .
(دلشاد تهرانی ، ١٣٨٥، ص ٨٧ به نقل از الکافی، ج ٢ص ٦٧٠) - رعایت حقوق ذمی (اهل کتاب ) از منظر امام سجاد (ع ): در خصوص «اصل تکریم » و حرمت نهادن بـه اقلیـت هـای دینـی امـام سـجاد(ع ) فرمود: «حق اهل ذمه و کسانی که به آنان پناه داده ای این است که آنچه خدای عزتمنـد از آنان پذیرفته ، بپذیری و تا آن گاه که به پیمانی که با خدای عزتمند بسته انـد وفـا دارند، به آنان ستم نکنی» (شیخ صدوق ، الخصال ، ج ٢، ١٣٨٦، ص ٨٦٥) -اکرام امام صادق (ع ) در حق نصرانی تشنه : امام صادق (ع ) راه میان مکه و مدینه را طی می کرد، «مصادف » غـلام معـروف امام ، نیز همراه امام بود.