چکیده:
سریه ذاتالسلاسل، یکی از حوادث مهم تاریخ صدر اسلام است که در سال هشتم هجری رخ داد. برخلاف وجود دلایل و شواهد متعددی که ثابت میکند امام علی بن ابیطالب در این سریه حضور فعال داشته، برخی از منابع اسلامی آن را انکار کردهاند. سؤال این است که حضور امام علی در این سریه چگونه اثبات میشود و این موضوع، چه فواید و ضرورتی دارد؟ دلایل تغافل نویسندگان اسلامی در انکار حضور آن حضرت در این سریه چیست و این امر چه پیامدهایی داشته است؟ سریه ذاتالسلاسل، نقش مهمی در موضعگیری جریانهای مختلف در مواجهه با مسائل مهم جامعه اسلامی مانند جانشینی پیامبر و مسأله خلافت، فهم آموزههای دینی و جایگاه صحابه دارد و تدابیر و اقدامات پیامبر در این سریه، برای ابلاغ امامت خاصه علی و رد ادعاهای دیگر بوده است. این امر، سبب شده تا در حین سریه و بعد از آن، ائتلافی علیه پیامبر و خاندان ایشان صورت گیرد که نتیجه آن تحریف حقایق بهویژه در روایت و ثبت سیره و مغازی و تغافل نسبت به آموزههای وحیانی، تدابیر پیامبر و مسائل مهم جامعه اسلامی بوده است. روش تحقیق، مطالعه تاریخی به شیوه تحلیلی، توصیفی و انتقادی است که با استفاده از منابع اسلامی انجام گرفته است.
خلاصه ماشینی:
سؤال اين است که حضور امام علي7 در اين سريه چگونه اثبات ميشود و اين موضوع، چه فوايد و ضرورتي دارد؟ دلايل تغافل نويسندگان اسلامي در انکار حضور آن حضرت در اين سريه چيست و اين امر چه پيامدهايي داشته است؟ سريه ذاتالسلاسل، نقش مهمي در موضعگيري جريانهاي مختلف در مواجهه با مسائل مهم جامعه اسلامي مانند جانشيني پيامبر9 و مسأله خلافت، فهم آموزههاي ديني و جايگاه صحابه دارد و تدابير و اقدامات پيامبر9 در اين سريه، براي ابلاغ امامت خاصه علي7 و رد ادعاهاي ديگر بوده است.
(عاملي، 1426، ج20، ص159به بعد؛ حسني،1412، ص2، ص350-351) سؤال اين است که دلايل اثبات حضور امام علي7 در ذاتالسلاسل چيست؟ انگيزه تغافل و تحريف درباره نقش ايشان در ذاتالسلاسل چيست؟ طرح اين بحث، کداميک از زواياي تاريخ اسلام را روشن ميگرداند؟ براين اساس، گزارش سريه ذاتالسلاسل در دو گروه از منابع اسلامي اعم از شيعه و سني، به تفکيک بررسي شد و محورهاي محل بحث بهصورت مجزا تحليل و ارزيابي انتقادي گرديد.
(ابنسعد، 1418، ج2، ص100؛ طبري، بيتا، ج2، ص315) امام علي7 و سريه ذاتالسلاسل در متون شيعي اخبار حضور علي7 در منابع شيعي، از طرق مختلف قابلدسترسي است: الف) نقل روايت از طريق پيشوايان معصوم(: عليبنابراهيم قمي و شيخ طبرسي در تفسير برخي آيات قرآني، اخباري از امام عليبنحسين7، امام جعفر صادق7 و امام رضا7 نقل کرده که درباره نقش امام علي7 و فضايل آن حضرت است، (قمي، 1404، ج2، ص434؛ طبرسي، 1415، ج10، ص802-803) همچنين در متون روايي و مناقب، رواياتي درباره نقش امام علي7 در ذاتالسلاسل با سلسله اسناد روات شيعي متصل به معصوم نقل شده است.