چکیده:
یکی از قصص قرآن که در آن به عاقبت اقوام اشاره شده، داستان قوم ثمود است. خدای متعال هنگامی که میخواهد عملی که نشان از بیتقوایی و عدم اطاعت قوم ثمود از حضرت صالح علیه السّلام دارد، را بیان نماید، به تراشیدن «بیوتی» در دل کوهها اشاره میفرماید، که حالت قوم ثمود در آن بیوت، با واژه «فارهین» وصف گردیده است. به نظر میرسد تبیین دقیقتر این واژهها ـ بیش از آنچه تاکنون در تفاسیر قرآن بیان شده است ـ نیازمند تامل در مکان زندگی قوم ثمود است، که این بررسی از طریق مطالعه آثار متعلق به قوم ثمود و سنگنگاشتههای موجود از آنها در منطقه حجر انجام میگیرد. در این تحقیق میتوان به نشانههای معابدی دست یافت که محل پرستش بتهای قوم ثمود بوده و با خانههای سنگی بهجایمانده از آنها انطباق زیادی دارد. در واقع با توجه به آیاتی از قرآن و شواهدی از سرزمین حجر میتوان گفت: مراد از «بیوت» در آیات مربوط به قوم ثمود، پرستشگاههایی برای بتها است که قوم ثمود در آن عبادتگاهها به عیش و نوش و رقص مقدس با حالت برهنگی آیینی و روسپیگری در هنگام پرستش خدایان میپرداختهاند و به این ترتیب دلیل وقوع عذاب و مراد از « فارهین» در آیه روشنتر میگردد و خدای متعال آن را بهعنوان عبرتی برای تمام مردم در همه زمانها بیان مینماید.
خلاصه ماشینی:
(طباطبايي، 1417: 20 / 502) بنابراين با توجه به اينکه آيات ديگر در رابطه با عذاب قوم ثمود فقط اذعان به خشکشدن جسدهاي آنها مينمايد و نيز آثار موجود هم گواه بر همين است و به لحاظ زمينشناسي هم منطقه آنها در جايي قرار گرفته است که ميتواند صيحه و رجفه و صاعقه تحقق پيدا کند و آنها را بهراحتي از بين ببرد، اما خانههاي آنها ويران نگردد، بهگونهاي ديگر نيز معناي اين آيه را ميتوان بيان نمود و لزوماً آيه را بهمعناي خرابشدن محل زندگيشان و با خاک يکسانشدن آنجا ندانست و به اين شکل ترجمه و تفسير نمود که واژه «فدمدم عليهم» بهمعناي فرو پوشانيدن عذاب بر ايشان و «فَسَوَّاها» بهمعناي يكسانگردانيدن عذاب بر همه ايشان است؛ يعني صغير و كبير ايشان را مستأصل ساخت و يكي از آنها را باقي نگذاشت.
با توجه به آياتي از قرآن و شواهدي از سرزمين حجر ميتوان گفت مراد از «بيوت» در آيات مربوط به قوم ثمود، پرستشگاههايي براي بتها است، اين خانههاي سنگي يا معابد، اکنون نيز در منطقه حجر موجود است و با توجه به دلايلي ميتواند منسوب به قوم ثمود و در زماني قبل از حضرت ابراهيم× باشد و در عذابي که براي آنها به وقوع پيوست با وجود آنکه خود آنها خشک گرديدند اما آن خانهها ويران نگرديده است.