چکیده:
ضرورت و اهمیت اعتبارسنجی اخبار مربوط به امامان معصوم علیهم السلام، بهویژه در منابع شیعی، برکسی پوشیده نیست. مقالة پیشرو، بررسی اعتبار اخبار بخش «امام حسین علیه السلام» در کتاب «اثبات الوصیه» (منسوب به مسعودی) است که با توجه به عدم ذکر اسناد بیشتر اخبار در این کتاب، از جمله اخبار این بخش، به پیجویی عین یا مشابه اخبار در دیگر کتابهای تاریخی و حدیثی پرداخته است. ازآنجاکه اعتبارسنجی اخبار تنها شامل بررسی اسناد آنها نمیشود، به بررسی محتوایی اخبار نیز توجه شده است، هرچند این توجه وجهة همت مقاله قرار نگرفته است. این بررسی نشان میدهد با اینکه اخبار این بخش بدون ذکر سند بیان شده، اما عین یا مشابه بیشتر آنها در دیگر کتابهای تاریخی و حدیثی یافت میشود. تصویر کلی، که این کتاب از امام حسین علیه السلام ارائه میدهد، تصویری ماورایی و بدون توجه به جنبة مادی و تاریخی زندگی ایشان است. این تصویر، حتی در ارائة حادثة خونبار عاشورای 61 هجری نیز دنبال شده است. در خصوص علت عدم ذکر اسناد، به نظر میرسد مولف این کتاب، علاقة وافری به نقل مضمون اخبار داشته است.
خلاصه ماشینی:
"/> مضمون این خبر در اخبار متعددی آمده است: إخبار غیبی از ولادت امام حسین(ع)<FootNote No="2" Text=" علیبن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج2، ص297؛ محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج1، ص464و465؛ جعفربن محمدبن قولویه، کامل الزیارات، ص59ـ61.
در گزارش مذکور، پس از سخنان امام(ع)، مردان اهلبیت در واکنش به سخنان ایشان، اظهار وفاداری کرده، به ماندن اصرار ورزیدند که خود مؤید این مطلب است؛<FootNote No="17" Text=" محمد ابنسعد، الطبقات الکبری، الطبقه الخامسه، ج1، ص446و447؛ محمدبن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص418و419.
طبری سخنان شب عاشورای امام حسین(ع) را در جمع اصحاب نقل کرده است،<FootNote No="34" Text=" محمدبن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص418و419.
مدت حمل امام حسین(ع) در منابع قابل اعتماد شیعه و غیر آن<FootNote No="41" Text=" علیبن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج2، ص297؛ محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج1، ص463-465؛ علی ابنبابویه، الامامه و التبصره، ص52؛ محمد طبری، دلائل الامامه، ص177؛ فضلبن حسن طبرسی، اعلام الوری، ج1، ص420؛ همو، تاج الموالید، ص85؛ ابننما، مثیر الاحزان، ص16؛ ابنخشاب، تاریخ موالید الائمه و وفیاتهم، ص130؛ محبالدین طبری، ذخائرالعقبی، ص118؛ یوسف الشامی، الدر النظیم، ص525.
در منابع حدیثی، به اخباری برمیخوریم که کیفیت تغذیة امام حسین(ع) از پیامبر(ص) را بیان کرده است: امام حسین(ع) در شیرخوارگی از هیچ زنی، حتی مادرش فاطمه علیها السلام شیر نخوردند، بلکه نبی خدا(ص) انگشت ابهام<FootNote No="52" Text=" محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج1، ص464؛ جعفر ابنقولویه، کامل الزیارات، ص56.
البته این موضوع تنها دربارة امام حسین(ع) نقل نشده، بلکه دربارة امام علی(ع)<FootNote No="54" Text=" محمدبن حسن طوسی، الامالی، ص708.