چکیده:
طبق نظریهی بینامتنیت، هر متن مینیاتوری از متون و فرهنگهای پیشین است. بر این اساس، نوشتهها، اندیشه-ها و فرهنگهای پیشین، به نحوی پنهان در متن حاضر قرار گرفته است. بینامتنیت در پی این است که نوشته-های پیشین پنهان در تار و پود متن حاضر را رمزگشایی کند. بنابراین، مقالهی پیشرو در پی رمزگشایی هم-حضوری قرآن مجید و کشفالاسرار (ترجمه و تفسیر قرآن)، در فرم شعری شاملو است. اهمیت مقاله از این روست که نقش باواسطهی قرآن مجید را در موسیقی شعر نوگرای معاصر فارسی نشان میدهد. در این پژوهش سعی شده که فارغ از نیت و جهانبینی شاعر و بر اساس اصل مرگ مولف، بینامتنی همزمان فرم شعر شاملو با قرآن و کشفالاسرار کشف شود. نتیجههای برآمده از این مقاله نشاندهندهی این امر است که فرم شعر شاملو در سطوح موسیقی درونی و بیرونی، ساختار جملهها و نحوهی نگارش با قرآن و ترجمه و تفسیر کشفالاسرار میبدی پیوند بینامتنی توامانی دارد.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي تحقيق بيانگر آن است که فرم شعر شاملو در سطوح موسيقي دروني و بيروني، ساختار جمله ها و نحوة نگارش ، با قرآن و ترجمه و تفسير کشف الأسرار ميبدي پيوند بينامتني توأماني دارد.
در اين مقاله ، اشعار احمد شاملو خوانده ، و حضور هم زمان و فشردة قرآن مجيد و کشف الأسرار از ميان متون بيشمار حاضر در شعر او رمزگشايي شده است .
ميبدي در ترجمۀ اين آيه ها سعي کرده است که تا حد امکان ، موسيقي قرآن را حفظ کند: بسم الله الرحمان الرحيم : به نام خداوند فراخ بخشايش مهربان الرحْمَن ُ: رحمان * عَلمَ اْلقُرْآن َ: درآموخت قرآن * (ميبدي، ٥٨٣٢: ٣٠٥/٥) تأثيرپذيري از موسيقي بيروني قرآن ، در ديگر اشعار شاملو نيز ديده ميشود: و خونِ آبادان / خونِ اصفهان / در قلب من ميزند تنبور،/ و نفس گرم و شور مردان بندر معشور/ در احساس خشمگينم / ميکشد شيپور (شاملو، ٥٨٣١: ١١).
اين چينش از شعر شاملو نيز رابطه اي هم زمان با آيه هاي قرآن و ترجمه و تفسير ميبدي دارد و ميتوان ادعا کرد که خواسته يا ناخواسته ، از قرآن وارد کشف الأسرار شده ، و ازآنجا به شعر شاملو راه يافته است .
(318/50 حضور جمله ها و عبارت هاي بلند و کوتاه ، از عناصر بينامتنيت شعر شاملو و کشف الأسرار است که گاهي به تنهايي، تداعيگر پيوند اين دو متن نيست .
گاهي اين تداعي با حضور سجع - هاي همانندي به ذهن ميآيد که در دو متن ديده ميشود؛ بنابراين ، سجع هاي مشابه در جمله - هاي کوتاه و بلند، از ويژگيهاي ديگر پيوند بينامتني شعر شاملو و کشف الأسرار است .