چکیده:
مولانا میرزا سهراب عالمی دارابجردی متوفای ۹۷۵ هجری قمری, از شاعران عهد شاه
طهماسب صفوی است. دیوان غزلیات برجایمانده از وی نسخهای منحصربهفرد است و با
شمارة ۲۹۰/۶ در کتابخانة ملی ایران نگهداری میشود. میراث مکتوبی که در عهد صفویان بر
جای مانده» بسیار است. عالمی دارابجردی در قرن دهم میزیسته و سبک ادبی رایج در آن
دوره» مکتب وقوع است؛ لیکن شیوة بیان وی در غزلسرایی به شیوة شاعران ماقیل خود.
بهویژه سعدی» شباهت دارد. غزلیات برجایمانده از عالمی» نشان از مهارت و ذوفق وی در
سرودن غزل دارد. چنانکه از محتوای دیوان برمیآید» عالمی فردی خوشذوق بوده و به
استناد تذکرهنویسان عالمی غزل را شورانگیز و عاشقانه میسروده است. در این جستار» بر
آنیم ضمن معرفی شاعر و برجایمانده از او کاربرد فنون بلاغی و بدیعی» ردیف
و قافیه» اوزان عروضی» ویژگیهای زبانی و فکری شاعر در غزلیاتش را نیز بیان کنیم. دیوان
غزلیات عالمی دارابجردی در ۹۷۹ هجری قمری کتابت شده است؛ لیکن با توجه به افتادگی
پایان دیوان نام کاتب در دست نیست. تصحیح دستنوشتة مورد نظر با توجه به منحصربهفرد
بودن آن؛ بهصورت قیاسی انجام گرفته است. روش استفادهشده در این مقاله» روش
توصیفی تحلیلی است. از آنجا که آثار ادبی هر ملت» آیینة تمامنمای فرهنگ و ادب آن ملت
است و بخش مهمی از فرهنگ وتمدن هر ملت را تشکیل میدهد.ء هدف نهایی این پژوهش
معرفی نسخه خطی مولانا میرزا سهراب عالمی دارابجردی» معرفی شاعر و پرداختن به ویژگی های سبکی و ادبی نسخه خطی است
خلاصه ماشینی:
معرفی و بررسی نسخۀ خطی دیوان غزلیات عالِمی دارابجردی، شاعر قرن دهم 1 هجری 2 اعظم بازگیر الوار دانشجوی دورٔە دکتری زبان و ادبیات فارسی ، واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن ، ایران 3 محمود طاووسی استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن ، ایران 4 مریم امیرارجمند استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن ، ایران فاطمه امامی 5 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رودهن ، ایران چکیده مولانا میرزا سهراب عالمی دارابجـردی متوفـای ٩٧٥ هجـری قمـری، از شـاعران عهـد شـاه طهماسب صفوی است .
عالمی دارابجردی در قرن دهم میزیسته و سـبک ادبـی رایـج در آن دوره ، مکتب وقوع است ؛ لیکن شیؤە بیان وی در غزل سرایی بـه شـیؤە شـاعران ماقبـل خـود، به ویژه سعدی، شباهت دارد.
بـا نگـاهی بـه مکتـب وقـوع و مشخصه های زبانی، فکری و ادبی و با بررسیهای انجام شده در دیوان عالمی، میتـوان گفـت که ویژگیهای بارز و رایج دوره در شعر وی نیز مشهود است ؛ لیکن از شـاعران ماقبـل خـود بیشتر متأثر است .
هرچند بسیاری از تذکره هـا و کتـاب هـای تـاریخی بـه طـور مختصـر بـه معرفـی عـالمی دارابجردی و اثر وی پرداخته اند، تنها محدود به نام عالمی و ذکر چند بیت از دیوان وی اسـت و این نسخۀ خطی تاکنون مورد بازخوانی، تحقیق و پژوهش قرار نگرفته است .
نگارندگان در این تحقیق بر آن اند تا با معرفـی نسـخۀ تصحیح نشدٔە دیوان غزلیات عالمی دارابجردی ازُ بعد محتوایی و بررسی مختصات سـبکی آن در سطوح فکری، زبانی و ادبی، علاوه بر شناساندن سبک شعری وی به تأثیرپذیری این شاعر از دیگر بزرگان ادب فارسی و نیز تأثیرگذاری وی بر شاعران پس از او، به تبیین جایگاه ادبـی وی در جریان تکامل ادب فارسی بپردازند.