چکیده:
مقاله پیش روء در صدد تبیین مبانی نظری آموزش پژوهشمحور است. در این راستا
به مبانی فلسفی و روانشناختی که زمینهساز این جهت گیری در بین صاحبنظران تعلیم و
تربیت شده است میپردازد. رویکرد پژوهشمحور یکی از زیرمجموعههای برنامه درسی فعّال
است که بر شاگردمحوری و کسب مهارتهای پژوهشی در فرایندهای آموزشی تاکید دارد؛
در روشها بجای تدریس یککطرفه از روش اکتشافی و بحث گروهی, انجام پروژه و غیره
استفاده می کند؛ هدف آن» نه صرف انتقال دانش» بلکه پادگیری تفکر استدلالورزی»
اکتشاف, حل مسئله و تولید علم است؛ محتوای درسی آن فرامتنی بوده و بر مسالهمحوری
استوار است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به معرفی دیدگاهها و سرچشمههای برنامه
درسی آموزش پژوهشمحور میپردازد. یافتهها نشان میدهد که برنامه آموزش پژوهشمحورء
از میانی فلسفی (معرفتشناختی و فلسفه علمی) و روانشناختی (شناختی» انگیزشی- عاطفی و
اجتماعی) متعدد و متکثری برخوردار است؛ مبانی که گاهی چندان قرابتی با یکدیگر نداشته»
و نوع تاثیرگذاری آنها نیز مختلف است. مبانی معرفت شناسانه» اغلب از منظر نسبیت معرفتی و
یا منجر به نسبیت» به این رویکرد دامن زدهاند. مبانی روانشناختی» بیشتر از منظر حدود فعّال یا
منفعل بودن فراگیر در برابر عوامل پیرامونی زمینهساز یادگیری به این بحث پرداختندء و بر
ضرورت مشارکت دادن حداکثری فراگیر در امر آموزش و یادگیری پای فشردند.
خلاصه ماشینی:
آموزش پژوهش محور، برنامه درسي، يادگيري فعّال ، نسبيگرايي، ابطال گرايي، پديدارشناسي، روان شناسي گشتالت ، تحول شناختي پياژه * دانش آموخته حوزه و عضو گروه فلسفه علم مؤسسه امام خميني (ره ) * دکتراي علوم تربيتي مقدمه از مهمترين کارکردهاي مورد انتظار از نظام تعليم و تربيت ، تربيت انسان هايي اسـت کـه از توانايي توليـد انديشـه و گـره گشـائي از معضـلات و مسـائل اجتمـاعي و بسـط و توسـعه دانـش برخوردار باشند.
توجه به اين نکته از اين جهت داراي اهميـت دو چنـدان اسـت کـه : اولاً رشـته تعلـيم و تربيـت ، ماهيتي مصرف کننده داشته ، يافته هاي ساير عرصه ها، به ويژه فلسفي و روان شناختي را دست مايـه تحليل و استنتاج علمي خود قرار ميدهد و در درستي يا نادرستي آن ، بـه چـون و چـراي جـدي نميپردازد؛ ثانياً فاصله اين مباني به لحاظ تقابل ، گاهي چنان فراخ است کـه بهـره گيـري از همـه آنها براي استنتاج الگوي واحد و يا حداقل الگوهاي نزديک به هم ، بسيار دشوار است .
, Teachers College Press 27) Cohen, Louis, Manion, Lawrence and Morrison, Keith (2007) Research Methods in Education, Sixth edition, ,published in the Taylor & Francis e-Library 28) Copleston, Frederick,(1994 ) , A HISTORY OF PHILOSOPHY VOLUME VI Modern Philosophy: From the French Enlightenment to Kant, PUBLISHED BY DOUBLEDAY a division of Bantam Doubleday Dell Publishing Group, Inc, New York, New York 29) David Hothersall: History of Psychology, chapter seven, (2004) 30) Diana Laurillard, 2002 ,published in the Taylor & Francis e- Library Rethinking University, Teaching 31) Dubrovsky, Vitaly , (2004) ,SystemsResearchandBehavioralScience , PublishedonlineinWileyInterScience (www.