چکیده:
پدیده اسکان غیررسمی به عنوان یک مسئله ساختاری-کارکردی در عرصه مدیریت شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه مطرح است. با توجه به علل متعدد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی-فضایی در ایجاد این مشکل، برخی بر عوامل اجتماعی به عنوان ظرفیت سازی و توانمندسازی محلات تأکید میکنند. از اینرو مقاله حاضر نیز با روش توصیفی-تحلیلی، عوامل و موانع اصلی در توانمندسازی ساختاری اسکان غیررسمی در محله بان برز شهر ایلام را مورد بررسی قرار میدهد. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات میدانی و کتابخانه ای بهره گرفته شد و در این رابطه، 38 شاخص در چهار حوزه آموزش، مشارکت، ظرفت سازی و هم افزایی نهادی برای تحلیل موانع ساختاری توانمندسازی محله بان برز استخراج گردید. برای تحلیل دادهها از آزمون نیکوئی برازش، تحلیل عاملی و مدل تحلیلی اثرات متقابل/ساختاری با کمک نرمافزارهای SPSS و Mic Mac استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت محله بان برز از یک سیستم پایدار تبعیت میکند. از طرفی 41 درصد از توانمندسازی محله بان برز از طریق مؤلفههای ظرفیتسازی، همافزایی نهادی، آموزش و مشارکت، قابل تبیین است. در این میان، مؤلفه «ظرفیتسازی» با مقدار ویژه 289/2 بالاترین واریانس (893/22) و بیشترین سهم را در تبیین توانمندسازی محله بان برز داشته است. بر اساس روش تحلیل اثــرات متقابل/ساختاری، مولفههای امنیت(4064843)، اعتماد (4809443)، طولانی بودن فرآیند اداری تهیه و اجرای طرحها (4957464)، و آموزش جوانان(4814855) مهمترین موانع توانمندسازی اسکان غیررسمی هستند. در نتیجه، جهت توانمندسازی محلات اسکان غیررسمی، توسعه امنیت، آموزش ساکنین و تسریع در اجرای پروژههای عمرانی و اجتماعی در محله بان برز شهر ایلام ضروری است.
خلاصه ماشینی:
تحلیل ساختاری موانع توانمندسازی اجتماع محور در مناطق اسکان غیررسمی (مطالعه موردی: محله بان برز شهر ایلام ) محسن کلانتری: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان ، زنجان ، ایران ابوالفضل مشکینی: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران عیسی پیری: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان ، زنجان ، ایران عظیم زررین کاویانی :١ دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان ، زنجان ، ایران دریافت : ١٣٩٧/٤/٣ صص ٣٢- ٢١ پذیرش : ١٣٩٧/٦/١ چکیده پدیده اسکان غیررسمی به عنوان یک مسئله ساختاری-کارکردی در عرصه مدیریت شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه مطرح است .
برای گردآوری اطلاعات از مطالعات میدانی و کتابخانه ای بهره گرفته شد و در این رابطه ، ٣٨ شاخص در چهار حوزه آموزش ، مشارکت ، ظرفت سازی و هم افزایی نهادی برای تحلیل موانع ساختاری توانمندسازی محله بان برز استخراج گردید.
در نتیجه ، جهت توانمندسازی محلات اسکان غیررسمی، توسعه امنیت ، آموزش ساکنین و تسریع در اجرای پروژه های عمرانی و اجتماعی در محله بان برز شهر ایلام ضروری است .
(united nations development program, 2009: 129) در ارتباط با موضوع «ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی» و رویکردهای مقابله با آن پژوهش گران داخلی و خارجی زیادی به مطالعه پیرامون آن پرداخته اند که در جدول شماره ١، خلاصه ای از تحقیقات مهم آورده شده است .
در نتیجه می توان گفت که مهم ترین موانع توانمندسازی محله اسکان غیررسمی بان برز با محوریت اجتماعی، تقویت ظرفیت سازی اجتماعی و هم افزایی نهادی است .